Schrijver Jaap Krol is gefascineerd door wederopbouwarchitectuur. In op het oog onbeduidende bouwwerken ziet hij dragers van geschiedenis en herinneringen.

Brink, Assen

Lange tijd (tussen 1960 en 1980) stond er ‘Ten Holder’ op deze gevel, een winkel in porselein, lederwaren en huishoudelijke artikelen. Veel mensen zullen de pui, en wellicht het hele gebouw, als smakeloos ervaren. Een typisch reliek uit de tijd dat alles letterlijk maakbaar moest zijn. Het ontwerp is dan ook een onversneden staaltje van brutalisme – ik laat het aan u om hier de bouwkundige betekenis te gebruiken of uw eigen associatie.

Ik weet eigenlijk niet wat ik ervan vond toen ik deze foto’s maakte. Over associaties gesproken: wat ik miste was die typische winkelpromenademuziek, ook wel ‘muzak’ of ‘elevator music’ genoemd. U kent ze natuurlijk wel, die zoetgevooisde klanken van welvaart, vrede en geluk. Ze begonnen misschien al in de naastgelegen Singelpassage, betoverden je in eerste instantie nog en voerden je daarom mee naar binnen.

Twee etages welvaart, dat is naar de huidige maatstaven (Ikea, V&D) natuurlijk niet echt veel, maar overal waar verdiepingen zijn lijken de verhoudingen zoek. Ik ging dus naar binnen om de zaak eens goed te inspecteren. Mooi: het hele gebouw is opgetrokken uit beton, wat anderzijds toch wel een vreemde achtergrond is voor porselein, lederwaren en huishoudelijke artikelen. Waarschijnlijk hoorde ik daarom als het ware de muzak ergens weer schallen en zag ik op de Brink de luidruchtige auto’s optrekken en inparkeren.

Maar verder raakten de verhoudingen natuurlijk niet echt zoek. Dat ligt vooral aan de belangrijkste eigenschap van beton: het roept slechts een echo op en benadrukt de leegte. Firma’s als Ten Holder zijn allang naar de randen van de stad verhuisd en de bestemming die het gebouw nu heeft (een horecagelegenheid met een groot terras) past perfect bij de eeterieën, croissanterieën en brasserieën die elk gemiddeld centrum vandaag de dag rijk is. Gezien de alom aanwezige radio klinkt het wat raar, maar het is stil geworden in de stad.