De Haak is een nieuwe, rijksweg met twee banen aan de zuidwestkant van Leeuwarden. Hij vormt de verbinding tussen de A31 bij Marsum en de N31 (Wâldwei, richting Drachten). Vanaf Werpsterhoek, ten zuiden van Leeuwarden, kan de verbinding ook gezien worden als de invulling van de ontbrekende tweebaans schakel tussen de rijkswegen A31 en A32.
De Haak is één van de vele projecten van het programma Vrij-Baan. Daarmee werken Rijkswaterstaat, de provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden aan een betere doorstroming van stads- en regionaal verkeer, en creëren ze ruimte voor economische ontwikkeling en groei van Leeuwarden en omstreken. Tot zover de woorden, nu de praktijk.
Wegontwerp
De haak geeft inderdaad het prettige gevoel op te schieten en tijd te winnen. Je rijdt comfortabel over de twee rijstroken per baan. Je kunt zonder aarzeling veilig inhalen. Leeuwarden passeren, komend vanuit het oosten, zuiden of westen, doe je nu fluitend. Zonder gas terug te nemen, kun je alle kruisende wegen en kanalen ongelijkvloers nemen, zolang de snelheid maar niet boven de honderd kilometer per uur uitkomt. Want de Haak mag misschien lijken op een snelweg, hij is het niet. Daarvoor zijn de buitenbermen en de middenberm te smal en de bochten te krap. Bovendien ontbreekt de vluchtstrook. De Haak is gewoon een super-de-luxe uitvoering van een tweebaansweg.
De weg ligt mooi vlak in de weilanden van de voormalige Middelzee. Een sober ontworpen brug kruist goed De Zwette, de centrale afwateringsloop van de landwinning van de Middelzee. In plaats van een vluchtstrook ligt er tussen de kantstreep en de reflectorpaaltjes een uitrijverharding van half asfalt, half grasstenen. Een oplossing die de overgang van weg naar weidelandschap verzacht.
De aansluitingen Leeuwarden Noord en Werpsterhoek hadden ruimer uitgelegd mogen worden. Je moet daar goed letten op het tracéverloop van de hoofdrijbaan en de op- en afritten. Aan aanplant van bocht- en tracéondersteunende beplantingen in de taluds valt hier dan ook niet te ontkomen.
Veel grondwerk in en langs de kunstwerken (viaducten, bruggen, aansluitingen) lijkt nog niet te zijn afgewerkt. Onduidelijk is of de ruige grondafwerking in de klaverbladlussen, de zuinig uitgevulde taludaansluitingen en de gronddepots tijdelijk of permanent zijn. De weg is pas af als er bij elk kunstwerk nog nagemodelleerd wordt in het grondwerk. Het mooie grondwerk van de aansluiting Kop Afsluitdijk in de A7 bij Zurich kan als voorbeeld dienen.
Landschap
Vanaf de weg beleef je goed de ruimtelijkheid van het weidegebied op de kleigrondafzettingen van de vroegere Middelzee. Langs het hele tracé moet daarom beplanting uitgesloten worden, met uitzondering van de lage beplanting ter ondersteuning van de verkeersveiligheid. Twee jaar geleden spraken landschapsarchitecten in een wegontwerp-oriënterend debat eensluidend uit dat de Haak onbeplant moet blijven.
Het blijkt nu dat er een uitzondering wordt gemaakt voor de drie invalswegen. Hier is gekozen voor laanbomen in de wegbermen. De zuidelijke stadsentree Overijsselselaan, richting Goutum, is zelfs uitbundig beplant met een bonte menging aan boomsoorten. Van de entree is zo een parkway gemaakt, waarvan je bij een ‘gangetje’ van maximaal vijftig kilometer per uur volop kunt genieten.
