Peter Harry Mulder (56) trekt zijn rode overal aan en hangt een verrekijker om zijn nek. ‘We werken vandaag aan twee overhoekjes, de Bouwte en de Rimbe’, zegt hij. Deze stukjes land in Muntendam zijn te klein voor landbouwmachines en daardoor niet bruikbaar voor de akkerbouw. Ze bleven over na de ruilverkaveling en zijn nu eigendom van de gemeente. De Werkgroep Boerenbuitengebied zag de potentie van de ongebruikte stukjes land en kreeg van de gemeente toestemming om ze te bewerken.
Op zijn tractor rijdt Mulder, initiatiefnemer van de werkgroep, naar de overhoekjes toe. Daar gaat hij, in stilte, meteen aan de slag. Met kracht en precisie slaat hij palen in de grond. Ook de andere vrijwilligers pakken snel hun taak op. Niet veel later heeft Mariette Elzenga, de secretaris van de groep, al een kruiwagen vol met afval verzameld. ‘Het is toch niet te geloven’, zegt ze. ‘We hebben hier een maand geleden nog opgeruimd.’
Broodtrommels en koffie
Na een paar uurtjes werken is het tijd voor pauze. Eline, de vrouw van Mulder, heeft koffie en thee klaarstaan in de achterbak van haar bestelwagen. Iedereen haalt zijn broodtrommel tevoorschijn. De vrijwilligers kletsen over de geziene vogels. Ondertussen bekijken ze de vogels die voorbijkomen ook aandachtig. ‘Jammer, het is maar een meeuw’, zegt iemand.
Zonder veel op de voorgrond te treden, vervult Mulder met zijn gedrevenheid een voortrekkersrol. Terwijl hij naar woorden zoekt om zijn passie uit te leggen, vergeet hij zijn boterham. ‘Hij is altijd dol op vogels geweest’, vult zijn vrouw aan om hem wat meer tijd te geven. ‘Als kind maakte hij al een constructie in een vogelhuisje, om te tellen hoeveel mezen er naar binnen vlogen.’ Mulder: ‘Maar je weet hoe dat gaat, je hebt het druk en dan schiet het erbij in.’ Nadat hij betrokken was geraakt bij een project voor patrijzen, liet het lot van de vogels hem echter niet meer los.
Het idee voor de overhoekjes ontstond tijdens een vakantie in Zuid-Frankrijk, vertelt Mulder. ‘Tijdens de picknick zagen we een grauwe klauwier, een bijzondere vogel. Hij zat verscholen op een plek die veel lijkt op het gebied dat we hier hebben. Toen dacht ik: met wat werk kunnen we dat hier ook realiseren.’
De boer heeft op zijn bedrijf al kleurrijke akkerranden ingericht en wintervoedselveldjes aangelegd. Daardoor is de patrijs weer terug en is het aantal geelgorzen en veldleeuweriken toegenomen. Ook is een bijzondere vlinder, het icarusblauwtje, weer in het gebied te vinden.
Alles uit de kast
Voor een voorbijganger zien de twee hoekjes eruit als willekeurige bosjes. Maar de leden van de werkgroep richten ze zo goed mogelijk in voor verschillende insecten, vlinders en vogels. Het ultieme doel is dus om de zeldzame grauwe klauwier naar Muntendam te krijgen. Ze halen alles uit de kast voor deze kieskeurige, kleine vogel. In zijn omgeving moeten er bijvoorbeeld genoeg puntige voorwerpen zijn, zoals prikkeldraad. Hij spietst daarop zijn prooi, zodat hij nog een voorraadje voor later heeft.
Voor kennis over de vogel vertrouwt Mulder op het boek De grauwe klauwier. Ambassadeur voor natuurherstel. Deze eretitel laat zien dat de vogel al deze moeite waard is. Want zijn komst bewijst dat er een divers stuk natuur is gecreëerd. In het boek las Mulder dat het goed is om koeien in het gebied te laten grazen. ‘Toen dacht ik meteen aan hobbyboer Mario Post.’ Post, net als Mulder gekleed in een rode overal en met een bruine, wollen muts op zijn hoofd, was direct enthousiast. Hij is de trotse eigenaar van acht lakenvelders (een runderras herkenbaar aan de witte strook in het midden, red.), waarvan er drie of vier op de overhoekjes gaan grazen. ‘Het is wel wat meer werk maar ik heb het er graag voor over, zo kunnen meer mensen van mijn prachtige koeien genieten’, zegt de hobbyboer.
Post werkt overdag voor Waterbedrijf Groningen. Maar hij vindt het heerlijk om na zijn werk, waarbij hij vooral met zijn hoofd bezig is, als boer aan de slag te kunnen. Vandaag moest hij halverwege de dag even terug naar zijn boerderij. ‘In drie minuten heb ik twee lammetjes op de wereld gebracht. Ging dat bij mensvrouwen ook maar zo snel.’
Patrijzenkuikens
Andre Eijkenaar van Landschapsbeheer komt vandaag ook meehelpen. Hij noemt Peter Harry Mulder een uitzonderlijke boer. ‘Hij heeft een enorme passie voor de natuur en voor de vogels, die drijft hem.’
Mulder rijdt over zijn land en kijkt in de gebroken achteruitkijkspiegel. ‘Dat daar in de lente patrijzenkuikens zaten, geeft mij de motivatie om door te gaan’, zegt hij even later, terwijl hij naar een van zijn akkers wijst. ‘Dan weet je dat je iets goed doet.’ Dit is voor hem een manier om iets terug te doen voor de natuur. Hij hoopt dat het project een voorbeeld kan zijn voor andere akkergebieden.
Het werk zit erop, op tafel bij de Mulders staan zelfgemaakte pompoen- en erwtensoep. De groep is stil maar de sfeer gemoedelijk. Als laatste komt Peter Harry Mulder zelf binnen, hij heeft zijn overal weer uitgetrokken en vraagt of hij wel genoeg informatie heeft gegeven. Anders wil hij het boek van de grauwe klauwier wel uitlenen.
Werkgroep Boerenbuitengebied
De werkgroep Boerenbuitengebied is in januari 2015 in Muntendam opgericht. De groep creëert aantrekkelijke overhoekjes, akkerranden en bermen waar kruiden en bloemen kunnen groeien. Daarmee hoopt ze bijzondere insecten, vlinders en vogels aan te trekken. De werkgroep wil de belangen van de boeren en de burgers verbinden, en hun betrokkenheid bij de leefomgeving vergroten. De maatregelen leveren de bewoners een aantrekkelijk landschap op en boeren een manier om natuurvriendelijker te werken. Het project zorgt namelijk voor voldoende overwinteringsmogelijkheden voor luisetende insecten, en dat is de voorwaarde om minder insecticide te kunnen gebruiken. Werkgroep Grauwe Kiekendief, Landschapsbeheer en Natuurmonumenten steunen Boerenbuitengebied.
