‘Het landschap gaat naar de barre biezen’, zei Geert Mak onlangs, terwijl hij in de Friese weilanden met een hulpeloos gebaar om zich heen wees naar de uitgestrekte biljartlakens met eiwitrijk gras voor de melkkoeien. Op een ruim ontworpen rondweg reden automobilisten het restant aan bosjes onder de wielen. Het landschap beweegt mee met de tijd en haar bewoners. Maar nu gaat het wel erg snel.

De wereld is verwarrend. Turbo boeren zoeken met highbrow technieken naar kansen om de opbrengst van het land verder omhoog te krijgen. Ze staan vaak tegenover donkergroene natuur- en milieubeschermers die ruimte zoeken voor wilde planten en dieren. Zowel natuurgebied als boerenland is onderdeel van de leefwereld van iedereen: het landschap van alle mensen. Ralph Waldo Emerson, een Amerikaanse denker en essayist uit de negentiende eeuw, constateerde al dat geen enkel individu eigenaar is van het landschap. Maar wat is eigenlijk ‘landschap’, wie zorgt ervoor en waar ligt het ‘eigenaarschap’?

Debat

Noorderbreedte heeft denkers vanuit verschillende generaties en met zeer diverse invalshoeken uitgenodigd om in een essay stil te staan bij de vraag: van wie is het landschap? Daarmee willen we een breed scala aan analyses en argumenten brengen. De auteurs verbinden aan hun betoog soms persoonlijke conclusies. Die serveren we u integraal, want wat ons betreft zijn die onderdeel van het debat dat we zoeken. We willen aan de orde brengen wie er gaat over veranderingen in onze leefomgeving.

In Nederland, waar op een klein stuk grond veel mensen met verschillende belangen hun claim leggen op de ruimte, spelen de bestuurlijke machtsverhoudingen een grote rol. Is de democratisch georganiseerde samenleving wel in staat om grenzen te stellen aan de vernietiging van leefgebieden van planten, vissen en vogels, die immers geen stemrecht hebben? Moeten we de groei van het aantal mensen ook gaan beheersen? Wie kan wie in bedwang houden?

Tot 2008 was het rijk ‘eigenaar’ van het landschap en woog het onverenigbare belangen tegen elkaar af. In de nieuwste regeringsverklaring komt het woord ‘landschap’ drie keer voor: het politieke landschap, het medialandschap en het bankenlandschap. Is het werkelijke landschap een weeskind geworden? Zijn de provincies bij machte om zich als pleegouder op te stellen?

Landschap is het amalgaam van mens en natuur. Noorderbreedte is een onafhankelijk tijdschrift over de leefomgeving in Noord-Nederland. Daarom maken we ons druk over het landschap, zowel in ons tijdschrift als op onze website. We doen dat komend jaar met extra inzet op de vraag: van wie is het landschap?

Wie het weet mag het zeggen.

 

Dit artikel staat in NB#1 2018