In Groningen liggen 28 locaties waar aardgas is gewonnen en geproduceerd. Wat gaan we met deze terreinen doen nu de NAM haar vlammen heeft moeten doven en de gaswintorens worden opgeruimd? Zijn de pijnpunten in het landschap te helen, blijven ze zichtbaar of spitten we het leed onder en verbouwen we er voortaan weer aardappels?
De gaswinplekken hebben het landschap ruim veertig jaar gedomineerd. Er zijn asfaltwegen naartoe aangelegd en de vlammen van de torens waren een baken in de donkerte. Soms – als het vuur hoog opflakkerde – zaaiden de vlammen onrust: Is er brand? Oh nee, het ventiel staat open om de gasdruk te beteugelen.
Nu de NAM met pek en veren is heen gestuurd, komt er ruimte voor een nieuw hoofdstuk. Een waar wat Noorderbreedte betreft bewoners weer zelf hun eigen leefomgeving ter hand nemen. Met ideeën, initiatieven en activiteiten.
Er zijn in het verleden al inspirerende plannen geopperd. Noorderbreedte zet ze in de etalage en er is ruimte voor meer creatieve input. De inrichting van ons mooie landschap gaat ons allemaal aan tenslotte. Laat je fantasie werken en droom er eens lekker op los.
Hieronder zetten we een paar eerdere ideeën op een rij. Geen beleidsplannen – waar economische doelen en groeiambities hoogtij vieren – maar herbestemmingen uit de leefwereld van bewoners. Ze komen bijvoorbeeld uit Toukomst en uit een prijsvraag uit 1994 waarin Groningers gevraagd werd een toekomstbeeld te maken over 2020. Deze lijst kan naar hartenlust aangevuld worden. Waarom maken we van die pijnplekken geen monumenten? Of follies, van die maffe bouwwerken die wat raadselachtig en dromerig in de natuur staan. Wil je wildernissen – ondoordringbaar en ‘van niemand’ – of heb jij graag culturele plekken? Zijn er bestemmingen te verzinnen waardoor de geteisterde provincie volgens jou een betere toekomst tegemoet kan zien? Voeg je eigen idee of initiatief toe en wie weet komt het Noorderbreedte-team deze zomer bij je langs om ook jouw idee in de etalage te zetten. Mail naar redactie@noorderbreedte.nl.
Eerste aflevering
Onze verslaggever Sanne Meijer was in Leermens bij een groep bewoners die de natuur de ruimte wil geven. Lees het verhaal hier en doe de fietstocht die Sanne componeerde langs tien wierden en kerken. Vanuit liefde voor het landschap kom je misschien op creatieve nieuwe invullingen voor de 28 gaswinlocaties.
De tweede aflevering komt begin augustus online en gaat over Ten Post. Houd onze site in de gaten! Jouw idee als derde aflevering?
Beeld: Merel Jonkheid
Plannen voor verlaten NAM- locaties:
Midas Dekkers bos – Dit plan is uitgewerkt door drie bewoners voor de locatie bij Leermens. Lees hun plan hier.
Energiecoöperatie – Dit plan is onder meer door een groep bewoners van Ten Post aangedragen. Binnenkort lees je er een reportage over. Ook weer met een route erbij zodat je rond kunt kijken.
Aardbevings beleefcentrum – Een groep bewoners wil een interactief beleefmuseum ontwikkelen waarin bezoekers meegenomen worden in de wereld van aardgas, aardbevingen, ondergrondse activiteiten in Groningen en toekomstige alternatieven. Uitgangspunt is het combineren van geschiedenis, educatie en toekomst in de provincie Groningen. Een Toukomstplan of een vierdimensionaal beefhuis maken sluit hierop aan.
Verbonden biodiversiteit: flora, fauna en follies – Een groep bewoners wil met een coöperatie van en voor Groningers een gemarkeerde route creëren die biodiversiteit, cultuur en educatie met elkaar verbindt. Onderweg zie je bloemrijke bermen en bezoek je insectentempels, bijenheemtuinen, borgen en voedselbossen. Bij knooppunten zijn terrasjes, pluktuinen, creatieve bouwwerken (follies) en leerplaatsen. Die knooppunten zouden goed bij gaslocaties plaats kunnen vinden: er is immers water en elektriciteit. De gaslocaties zouden zich ook goed lenen voor follies. Hoe kijken de initiatiefnemers daar tegenaan?
Nieuwe energie – Van ‘oude’ energie naar ‘nieuwe’ energie: verschillende instanties onderzoeken de mogelijkheden om gaslocaties te hergebruiken voor alternatieve energiebronnen als waterstof. Wat zijn de voor- en nadelen? En waarom nou juist de gaslocaties? Op deze manier blijft de gaswinning zichtbaar in het landschap: de locaties blijven, maar worden gebruikt in het kader van de energietransitie.
De Lopster Energie Coöperatie (LOPEC) onderzoekt bijvoorbeeld samen met de bewoners, de coöperatieve beweging en de Economic Board Groningen of het mogelijk is de gaslocaties om te vormen tot Energy Hubs. Een ander voorbeeld is Waterstofbanen in de maakindustrie die aardgaslocaties wil ombouwen naar Power To Gas installaties voor waterstofproductie – een project dat bij de recente website Toukomst is ingestuurd.
Landbouw – Volgens het oorspronkelijke contract dient de NAM de locaties na ontmanteling terug te brengen in oude staat – veelal landbouwgrond. NAM-locaties zijn doorgaans gehuurd van eigenaren, veelal boeren. Wellicht groeien er dus over een paar jaar weer aardappels. Of zouden de locaties uitgelezen plekken zijn voor nieuwe vormen van landbouw?
Landmarks in de nacht – Kunnen de locaties niet blijven als landmarks in de nacht?
Gaslandschap – Maak elke locatie groter (100 ha) en ontwikkel er natuur. Zo voegt de gaswinning iets waardevols toe aan het Groninger landschap. (uit prijsvraag 1994)
Provincie met vis maar zonder vloot – Waarin nieuwe visvijvers een recreatief element vormen in het ommeland. Vissers verdienen er ook hun geld. De indiener bedacht er destijds ook een ‘visraapmachine’ bij. (uit prijsvraag 1994)
Villapark – Naar de gaswinlocaties lopen goede wegen, er is stroom en goede straatverlichting.
Het Juryrapport Reductie van Groningen vind je als pdf bij dit artikel.
