Door de oplopende gasprijzen staat de discussie over energie op de Waddenzee aan twee kanten op scherp. Een definitief besluit over de gaswinning bij Ternaard is uitgesteld naar 2022, maar onlangs werd duidelijk dat het Rijk toch juridische opties heeft om de operatie af te blazen. Dit nadat minister Blok eerder zei dat alles al vast lag. Provincie, gemeente en natuurpartijen zijn tegen, maar er zijn ook andere geluiden. Op Omrop Fryslân opperde onderzoeker en voormalig Shell- en NAM-medewerker Jilles van den Beukel dat we niet zonder het gas uit de Waddenzee kunnen nu de zekerheid van de gaslevering in de problemen komt.
Aan de andere kant is er meer haast met de aanlanding van windenergie van de Noordzee. Daarover ontstond voor de zomer veel discussie. Netbeheerder TenneT en het Rijk willen een kabeltracé aanleggen over de oostkant van Schiermonnikoog, dwars door duingebied en rustgebied van lepelaars, om zo naar de Eemshaven te komen. De oppositie wil dat TenneT een route kiest ten oosten van de Rottums, maar daar ligt het volgens de netbeheerder al te vol met kabels. Voor de zomer gaf demissionair minister Stef Blok de plannen een time-out.
Onderdeel van de time-out was een verkenning van Royal Haskoning die gister openbaar werd. Het adviesbureau is gevraagd opnieuw een inventarisatie te maken van de routes en te kijken of innovatieve technieken de ecologie konden ontzien. Daarvoor zijn zeven alternatieven bekeken, en is opnieuw extra aandacht besteed aan de route over Schiermonnikoog, alsook de oostelijke route die de oppositie graag wil nemen. Om in de toekomst kabelspaghetti te voorkomen, worden de kabels aangelegd in een corridor, waarbij verschillende kabels op veilige afstand parallel aan elkaar liggen. Zo’n corridor is theoretisch op alle zeven routes haalbaar, stelt het rapport. Of dit in de praktijk ook zo is trekt het ingenieursbureau geen conclusie over, maar moet verder uitgezocht worden.
Volgens het rapport zijn de huidige kabels die naar de Eemshaven lopen ongecoördineerd aangelegd, waardoor de ruimte slecht benut wordt. Ten oosten van de Rottums lopen nu energiekabels naar Noorwegen (NorNed), Denemarken (Cobra) en een al bestaand windpark op zee (Gemini). Ook ligt er een glasvezelverbinding naar Engeland. De kabels herschikken zou nieuwe ruimte opleveren. Daarvoor zouden idealiter alle kabels, maar in ieder geval twee kabels opnieuw aangelegd moeten worden. Juridisch gezien is dit volgens het rapport erg lastig. Iedere kabel heeft een andere eigenaar, en als er een niet meewerkt, kan het al onmogelijk worden. Die kans is groot, want als de energieopwekking van de windmolens of de handel met de Scandinavische landen tijdelijk stil ligt, leidt dat tot veel verliezen.
Vrijwel alle onderzochte routes leiden tot ecologische verstoring. Uitzondering daarop lijkt een tracé door de Eems. Dat tracé komt op andere manieren in de problemen. Het loop door vaargeulen en zal tot beperkingen leiden voor de beroepsvaart, visserij en recreatievaart. Daarnaast is het een technisch moeilijke optie, omdat er diep geboord moet worden om onder de bestaande kabels in het oostelijke deel door te komen.
Er is een hoop uit het onderzoek gehouden. Zo beperkt het rapport zich tot de oostelijke Waddenzee en negeert het opties om de energie die ten noorden van de eilanden wordt opgewekt in Den Helder of zelfs zuidelijker in IJmuiden of Maasvlakte aan te landen. ‘Deze optie ontwijkt het Wad en valt buiten de scope omdat het niet aansluit in Noord-Nederland’. Dat knaagt. Zou er, met alle zorgen over bekabeling door de fragiele natuur van het Wad, niet juist uitgebreid naar alternatieven erbuiten gekeken moeten worden? Ook de mogelijkheden in het Eems-Dollard gebied, waar een verdrag met Duitse overheden geldt, zijn niet onderzocht.
Dit najaar wordt een volgende afweging gemaakt.
