De provincie schreef het ‘uitvoeringsprogramma leefbaarheid 2020-2023’, het CBS brengt per twee jaar een bevolkingsonderzoek naar leefbaarheid uit en talloze onderzoeken zijn gepubliceerd over het concept en de uitvoering ervan. Maar hoe zie je die leefbaarheid terug in je directe leefomgeving?
Uitzondering daargelaten zijn de West-Europese steden in essentie leefbaar. Basisbehoeften als water, elektriciteit en voedsel zijn aanwezig en dus kunnen wij bij steden als Groningen kijken naar secundaire behoeftes zoals (het onderhoud van) fysieke voorzieningen en sociale cohesie. Het is een voorrecht in een land te wonen waar het CBS ons de stelling ‘In de buurt zijn de wegen, paden en pleintjes goed onderhouden’ voorlegt en niet ‘In de buurt regeren drugsbendes de straat’.
Lastige, rondhangende jongeren
Toch is ook veiligheid een thema die het CBS aankaart in haar enquête. In de context van Paddepoel ook wel relevant, want het onveiligheidsgevoel in Paddepoel ligt hoog in vergelijking met de rest van de stad: 31 procent tegenover 15 procent in Groningen. Onder het kopje ‘overlast’ kan de bevolking aangeven of en in welke mate zij overlast ervaart van bepaalde dingen.
‘Rondhangende jongeren’ wordt bijvoorbeeld ook onder de categorie overlast geschaard. Een aflevering in de serie Danny op Straat laat zien hoe jongeren in Paddepoel messen bij zich dragen om erbij te horen. In dat kader begrijp ik dat een cluster van veertienjarigen met kapmes niet wenselijk is, maar het is opmerkelijk hoe breed de afkeuring van het doelloos aanwezig zijn van een bepaalde leeftijdsgroep gedragen wordt. Op de straat en in het winkelcentrum zijn ze niet welkom, dus krijgen ze bij parken een overdekt stuk staal toegewezen. De ruimtelijke verplaatsing van de jeugd lost het onderliggende probleem van geweld onder jongeren niet op en duwt alle jongeren in dezelfde categorie: ‘overlast’.
Uit de stads- en wijkgegevens die het cultuurcluster Forum op interactieve wijze tentoonstelt, blijkt naast het hoge onveiligheidsgevoel ook dat Paddepoel niet de rijkste wijk is. Zo heeft Paddepoel een percentage van 43 procent armste huishoudens tegenover gemiddeld 30 procent in de stad en een gemiddelde WOZ-waarde van 169.600 vergeleken met 211.600. Een verklaring kan deels liggen in de demografie van de wijk. Hoewel het percentage studenten nagenoeg gelijk is met het gemiddelde van Groningen, stijgt het percentage 80-plussers met 2.4 punten naar 6 procent.
Efficiëntie boven cohesie
Een andere graadmeter van de leefbaarheid is de sociale cohesie in de wijk. Dit concept kijkt of de wijk gelegenheid biedt voor ontmoeting en zijn inwoners verbindt. Naast het kletspraatje van Margo en Jenine die de hond uitlaten, hoeft de voetganger voor sociale verbinding in Paddepoel niet de straat op. De wijk is namelijk ontworpen voor efficiënte verbindingen naar de ringweg of noordelijke campus Groningen, niet als ontmoetingsplek.
In het winkelcentrum van Paddepoel daarentegen zitten de bankjes vol met grijze koppen. Het overdekte winkelcentrum ligt op een steenworp afstand van de driemaal 184 appartementen gereserveerd voor de oudere inwoners. De galerijflatbewoners maken regelmatig een kletspraatje met hun buren en vinden het prettig wonen in hun wijk, vertellen zij mij als ik er langskom voor mijn schoonmaakbaantje. Voor hen is de wijk leefbaar: het groen in de nabijheid biedt mogelijkheid tot een ommetje, het winkelcentrum heeft een ruim aanbod en de bejaarden kijken vanuit hun flat gerustgesteld uit op Woonservicecentrum Bernlef waar ze hun laatste levensfase kunnen spenderen.
Als je menig student vraagt waarom hij in deze wijk woont is het antwoord vaak terug te leiden naar de krapte op de kamermarkt. Daarnaast is de collegezaal om de hoek, is het winkelcentrum voor de dagelijkse boodschappen praktisch dichtbij en is tien minuten fietsen naar de grote markt wel te doen.
Nee, misschien is het niet een onweerstaanbare charme die alle 10.944 inwoners naar Paddepoel heeft gelokt. De praktische indeling lijkt de goede leefbaarheid van de wijk te verklaren.
