In de hal hangt een tijdlijn van de Groninger geschiedenis en op de piano ligt een boek met Groninger Sint-Maartenliedjes. Je zou niet zeggen dat Joke Scholten (62) pas drie jaar in de provincie Groningen woont.
In 2019 verhuisde de koordirigent en muziekdocent met haar man vanuit Haarlem naar Loppersum. ‘Natuurlijk wisten we van de aardbevingen. Maar dat was voor ons geen belemmering. Voor veel Groningers is het verschrikkelijk, dat begrijp ik goed. Toch staan wij daar als nieuwkomers anders in. Voor ons is het geen drama. Ik heb me ook geen moment onveilig gevoeld, ook niet als ik een vrij zware aardbeving meemaakte. Ik heb sowieso veel vertrouwen in het leven. De basis daarvan ligt ongetwijfeld in mijn godsvertrouwen: het komt wel goed, er wordt voor me gezorgd, in alle omstandigheden.’
Scholten is enthousiast in het dorpsleven gedoken. Ze is inmiddels toezichthouder van het zoutwaterbad, knapt grafstenen op met de begraafplaatsgroep en is betrokken bij Dorpsbelangen.
Is Loppersum een levendige plaats of een dorp in wachtstand? Ze twijfelt. ‘Op zich gebeurt er van alles, bijvoorbeeld bij de historische vereniging, de zorgcoöperatie en de energiecoöperatie. Het dorp telt veel actieve verenigingen en clubs. Toch is het hier op ondernemend vlak wat stil. Logisch, want de Nationaal Coördinator Groningen versterkt de komende jaren het centrum. Het hart van het dorp verandert daarmee geruime tijd in een bouwput.’
‘Al voordat we hier kwamen wonen, viel me op dat er in Groningen geen centrale plek is waar je meer te weten kunt komen over de gaswinning en aardbevingen. De informatie is gefragmenteerd; ligt verspreid over archieven en musea. Ik kreeg al snel het idee van één plek gewijd aan de geschiedenis van de gaswinning, gecombineerd met verhalen van inwoners en kunst. Dan kun je mensen – ook van buiten Groningen – beter het verhaal vertellen. Het bleef maar branden in mijn hoofd. Na vruchteloos leuren met mijn idee in Loppersum heb ik mijn plan onder de naam “Epicentrum” ingeleverd bij het subsidieprogramma Toukomst.’
‘Het burgerpanel koppelde mijn idee aan een ander voorstel: Aardbeving Beleving. Dat vond ik eerst wel eng, want sommige elementen uit dat voorstel vond ik te heftig.’ De bedenkers van Aardbeving Beleving zien een interactief museum en een educatief centrum voor zich. Om dat ook voor jongeren aantrekkelijk te maken, ligt de focus op beleving. ‘Dat neigt naar een pretpark. Ik snap goed dat daar veel kritiek op komt, want zoiets ligt natuurlijk gevoelig. Je moet het Groningse trauma niet commercialiseren.’
Inmiddels zijn er volgens Scholten ‘gelukkig wederzijdse concessies gedaan’. De vraag is nu: ‘Hoe maken we informatie over de gaswinning op een respectvolle manier beleefbaar? We denken bijvoorbeeld aan een virtuele lift waarmee bezoekers door verschillende aardlagen heen naar de gasbel kunnen reizen. Maar ook een bevingservaring behoort tot de opties. Dat blijf ik ingewikkeld vinden.’
Het gaat zeker nog een aantal jaren duren voor het centrum er is. Waar het komt is ook nog niet bekend. ‘We organiseren in de lente van 2023 alvast een pop-upexpositie in Loppersum. We hopen dat die zorgt voor goede gesprekken. Daarbij is ook zeker ruimte voor kritiek op onze plannen. Participatie is belangrijk.’
Scholten heeft vertrouwen in de toekomst; in die van het informatiecentrum, van Loppersum en van haarzelf. ‘Ik ga er open in. Ik kan goed improviseren, meewaaien.’ Ze lacht. ‘Misschien heb ik geen ruggengraat. Maar ik ben flexibel en kan goed loslaten. Of er nu een informatiecentrum met of zonder mij komt, dat maakt niet uit. Het kómt er. We gaan verder. De verhalen van Groningers worden bewaard voor de toekomst, en weer doorverteld. Daar gaat het om.’
