Voor journalisten zijn protestacties een dankbaar onderwerp. De acties lenen zich vaak voor goede foto’s en bieden een constante stroom aan onderwerpen. Maar de weergave door journalisten kan schuren met hoe activisten zelf hun acties zien. Geïnspireerd door deze frustratie nodigde curator Andrea Hooymans – in samenwerking met dr. David Shim en dr. Delf Roethe van de Universiteiten van Groningen en Hamburg – activisten uit om hun eigen beeldmateriaal tentoon te stellen. Het resultaat is Climate no Future, een tentoonstelling die wordt gepresenteerd door Non-Fiction-Foto en nu te zien is in Fotogalerie Lichtzone in Groningen.
Eclectische verzameling
De tentoonstelling is onderdeel van het Security Imaginaries of Climate Movements (SECIMA) project van dr. Shim en dr. Roethe. Vanwege het belang van visuele communicatie in het huidige medialandschap onderzoeken ze hoe activistische organisaties zichzelf representeren. Voor deze tentoonstelling vroegen ze aan activisten hoe zij zich de toekomst inbeelden. Naast cynisme en fatalisme waren er veel uitingen van hoop die volgens de onderzoekers terug te zien zijn in de foto’s.
De tentoonstelling is een eclectische verzameling van beelden: glitter en lijm op een oranje doek; een gestorven boom; een in oranje nevelen geklede actievoerder die zich demonstratief aan de glazen deuren van de ING-bank in het centrum van Groningen geduct-taped heeft; ‘Jullie kolen stinken’ staat in het Duits op een bordje voor een uitgestrekte en onscherpe woestenij die als corpus delicti dient voor de gigantische graafmachine op de achtergrond. Elk beeld is voorzien van een korte uitleg, geschreven door de fotograaf.
Completer beeld
Tijdens mijn bezoek aan de tentoonstelling raak ik in gesprek met curator Andrea Hooymans. We praten over activisme en de betekenis van fotografie. Ze is enthousiast over de samenwerking: ‘De tentoonstelling laat zien wat er werkelijk gebeurt tijdens de acties.’
We lopen langs twee foto’s van hetzelfde activistenkamp: een foto van voordat de politie langs is geweest en eentje van erna. De foto’s benadrukken het geweld waarmee politieagenten het kamp vernietigd hebben: waar eerst planten stonden zie je nu vooral stukgereden grond. Andrea: ‘Deze foto’s, van dezelfde fotograaf, presenteren een duidelijk vóór en ná, en geven zo een completer beeld van het activisme.’
De foto’s zijn onderverdeeld in thema’s zoals Agency, Fear of Future en Extinction. Zijn deze thema’s in overleg met de fotografen bepaald? ‘Ik heb gesuggereerd dat we de tentoonstelling concreter konden maken door de foto’s onder te verdelen in thema’s, vervolgens heeft David met de fotografen overlegd en daaruit zijn deze thema’s naar voren gekomen.’
Invloed
Wat hoopt zij te bewerkstelligen bij de bezoekers van de tentoonstelling? ‘Ten eerste geeft de tentoonstelling een eerlijk beeld, je ziet bijvoorbeeld dat actievoerders ook plezier hebben. Maar daar staat tegenover dat je moet beseffen dat ze strijden voor heel serieuze zaken. Veel actievoerders hebben last van depressies en angst en voelen zich soms machteloos. Maar toch voeren ze actie en dat doen ze op eigen initiatief. Ik zou willen dat elke bezoeker reflecteert op zijn of haar eigen invloed. Dat mensen zichzelf gaan betrekken bij de problemen in de wereld. En ook vooral dat jongeren het gevoel krijgen dat ze invloed hebben. Dat ze zelf bijvoorbeeld een fotocamera kunnen pakken om de wereld vast te leggen.’
Tot slot uit Andrea nog de wens dat veel verschillende mensen de tentoonstelling zullen zien. ‘Met zo’n tentoonstelling kunnen we verschillende bevolkingsgroepen bereiken. Als die hier omringd worden door deze beelden van activisme, dan hopen we dat ze daarover met elkaar in gesprek gaan.’
