‘Een handvol aarde bevat meer microben dan er ooit mensen zullen zijn’. Het is één van de vele inspirerende citaten die Allard heeft genoteerd naar aanleiding van zijn gesprekken met Groningse boeren. ‘Dat is toch niet te bevatten? Wat een fantastisch idee, zoveel leven in een stukje gezonde aarde.’ Kunstenaars Allard Medema en Martijn Engelbregt van makerscollectief Circus Andersom stonden de afgelopen weken regelmatig met hun voeten in de Groningse klei. Op zaterdag 8 juni nodigen ze iedereen uit voor een bijzondere tour door het Groningse landschap. ‘Graan voelen, stilte horen en aarde proeven. Het wordt echt een Reis naar de Aarde.’
Kunstenaarscollectief Circus Andersom houdt zich al twee jaar bezig met projecten rondom aarde. Ze stellen vragen, zoals: Hoe staan wij in verbinding met de aarde? Hoe gaan wij als samenleving om met onze aarde? En hoe maken we dat voelbaar? De kloof tussen stad en platteland lijkt steeds groter te worden, zo ook in de provincie Groningen. Hoeveel mensen weten nog hoe en waar hun voedsel wordt gemaakt? Ondertussen zitten veel boeren vast in een strikt web van regelgeving en verwachtingen. Stikstofregels, klimaatdoelstellingen en een telkens veranderende markt maken het voor ambitieuze boeren lastig om het bestaande systeem te doorbreken.
Blikopener Festival vroeg Circus Andersom om te onderzoeken hoe de verbroken verbindingen tussen stad en platteland en tussen beleid en praktijk weer kunnen worden hersteld. Daarom startte Circus Andersom het co-creatieproject Reis naar de Aarde. ‘We begonnen met een kraampje op de Ommelander Markt. We raakten in gesprek met bezoekers en standhouders. We kregen ontzettend veel leuke reacties en nuttige tips, zoals: “Je moet eens naar het Huis voor de Aarde in Uithuizermeeden” of “Bezoek Tuinindestad”. We ontmoetten bijvoorbeeld ook Afke de Roos uit Groningen met een tuin op Bruilweering. Zij heeft een Groenteatelier, waar ze op natuurlijk gifvrije wijze groenten verbouwt. Ze verkoopt haar producten op de Ommelander Markt, zoals zelfgemaakte pesto’s en slamixen. “Als ik op zoek ga naar goede aarde, dan proef ik het,” vertelde zij ons. Dat sprak ons direct aan. Zo kwamen we op het idee om bezoekers tuinbonen te laten proeven die zijn gekweekt op verschillende grondsoorten.’
Al snel beschikten Allard en Martijn over een flinke lijst met contactgegevens van boeren in de provincie Groningen. ‘We belden hen op met de vraag of we eens mochten langskomen om in gesprek te gaan. Een eerste reactie die we soms hoorden was: “Kunstenaars, wat wil je dan met ons?” Maar zodra we vertelden over ons idee werden we vaak met open armen ontvangen. Er zijn echt mooie contacten ontstaan. De mensen die we bezochten nemen uitgebreid de tijd voor ons en zijn erg enthousiast over ons project. Ik voel heel veel passie bij hen over het omgaan met de aarde. Dat is precies wat wij, en ook de boeren, op de bezoekers willen overbrengen tijdens de Tour.’
De Reis naar de Aarde Tour start op de Ommelander Markt en brengt de bezoekers langs verschillende adressen in de provincie Groningen. ‘Op iedere locatie willen we het publiek de aarde laten ervaren, steeds op een andere manier. Boer Pieter uit Noordbroek vertelde ons bijvoorbeeld: “Als wij een bak vol graan hebben staan, woelen mensen daar altijd even met hun handen door. En dan ontstaan er ineens hele andere, diepgaande gesprekken.” Dat inspireerde ons meteen. Maar de aarde heeft soms rust nodig, net als de mens. Daarom willen we onze bezoekers tijdens de Tour ook laten ervaren wat dat betekent. Door te gaan ‘braak-liggen’ en te luisteren naar de stilte en de geluiden van de aarde om je heen.’
Samen met studenten van de Rijksuniversiteit Groningen ontdekten Allard en Martijn hoe die geluiden van de aarde ondergronds klinken. ‘De RUG bezit een in Zwitserland ontwikkeld apparaat waarmee je de geluiden in de bodem kunt beluisteren. Kabbelend water, veldmuizen, wormen of andere beestjes, het is ongelofelijk. Zo hoor je dat de aarde echt leeft.’ Het is precies die verbinding met de aarde die Circus Andersom met de Reis naar de Aarde Tour hoopt over te brengen op het publiek. ‘We zijn erg enthousiast dat we deze Tour samen met Blikopener Festival én de Groningse boeren kunnen realiseren voor het publiek. Want ik heb het zelf al ervaren: als je de aarde hoort, voelt en proeft, ga je er anders naar kijken.’
De Reis naar de Aarde Tour is onderdeel van Blikopener Festival in Groningen. Met kunstprojecten vraagt Blikopener Festival aandacht voor maatschappelijke thema’s en daar waar het mis gaat in de samenleving. Met verbeeldingskracht moedigen Blikopener Festival en alle betrokken makers het publiek uit om de wereld op een nieuwe manier te bekijken, maar ook om dialoog en actie te bevorderen. Meer info en tickets voor Blikopener Festival en de Reis naar de Aarde Tour via www.blikopenerfestival.nl.
