Het meest uitgesproken akkerbouwgebied van Friesland ligt in Het Bildt in Noordwest Friesland en wordt gekenmerkt door zijn weidse ruimten met daarin boerderijen met grote schuren en de karakteristieke lintbebouwing van overwegend kleine huisjes langs de hoofdzakelijk west-oost verlopende dijken. Een van die dijkdorpen is Oude Bildtzijl gelegen op de Oude Bildtdijk. Het dorp heeft een overwegend, weliswaar afnemende, christelijke signatuur, wat nog tot uitdrukking komt in de twee basisscholen, drie kerken en het uitgebreide verenigingsleven. Het duizend inwoners tellende dorp heeft nog een café en een dorpshuis. Alle middenstand is vertrokken evenals het postagentschap en de bank. De bevolking bestaat voor het merendeel uit forenzen naar Leeuwarden. Gerrit Dijkstra woont en werkt sinds 1976 in Oude Bildtzijl als directeur van de openbare basisschool.
Gerrit Dijkstra is geboren in Stiens en opgegroeid in Huizum, een dorp dat een onderdeel is van de Friese hoofdstad. Na de HBS en de kweekschool werd hij onderwijzer in Leeuwarden, Warga en sinds 1976 is hij hoofd van de openbare basisschool de Oprel in Oude Bildtzijl. In 1976 woonden daar hoofdzakelijk autochtonen, maar aan het eind van de jaren zeventig kwamen de eerste mensen van buiten, met name kunstenaars uit het Westen. Die tendens heeft zich voortgezet en ook de bevolking uit de omgeving van Leeuwarden heeft zich er gevestigd. Dijkstra: ‘Toen ik hier kwam hadden we 30 kinderen op school, waarvan er vijf of zes niet uit het dorp kwamen. Nu hebben we 60-70 kinderen en in de bovenbouw zitten 23 kinderen waarvan nog maar negen afkomstig zijn uit het dorp.’ De schoonvader van Gerrit …
Het meest uitgesproken akkerbouwgebied van Friesland ligt in Het Bildt in Noordwest Friesland en wordt gekenmerkt door zijn weidse ruimten met daarin boerderijen met grote schuren en de karakteristieke lintbebouwing van overwegend kleine huisjes langs de hoofdzakelijk west-oost verlopende dijken. Een van die dijkdorpen is Oude Bildtzijl gelegen op de Oude Bildtdijk. Het dorp heeft een overwegend, weliswaar afnemende, christelijke signatuur, wat nog tot uitdrukking komt in de twee basisscholen, drie kerken en het uitgebreide verenigingsleven. Het duizend inwoners tellende dorp heeft nog een café en een dorpshuis. Alle middenstand is vertrokken evenals het postagentschap en de bank. De bevolking bestaat voor het merendeel uit forenzen naar Leeuwarden. Gerrit Dijkstra woont en werkt sinds 1976 in Oude Bildtzijl als directeur van de openbare basisschool.
Gerrit Dijkstra is geboren in Stiens en opgegroeid in Huizum, een dorp dat een onderdeel is van de Friese hoofdstad. Na de HBS en de kweekschool werd hij onderwijzer in Leeuwarden, Warga en sinds 1976 is hij hoofd van de openbare basisschool de Oprel in Oude Bildtzijl. In 1976 woonden daar hoofdzakelijk autochtonen, maar aan het eind van de jaren zeventig kwamen de eerste mensen van buiten, met name kunstenaars uit het Westen. Die tendens heeft zich voortgezet en ook de bevolking uit de omgeving van Leeuwarden heeft zich er gevestigd. Dijkstra: ‘Toen ik hier kwam hadden we 30 kinderen op school, waarvan er vijf of zes niet uit het dorp kwamen. Nu hebben we 60-70 kinderen en in de bovenbouw zitten 23 kinderen waarvan nog maar negen afkomstig zijn uit het dorp.’ De schoonvader van Gerrit Dijkstra is ook hoofd van de openbare school geweest van 1954 tot 1961 en in 1954 telde die 60 kinderen en de christelijke school 250 kinderen, op een bevolking van 1700 inwoners. Dijkstra: ‘Tegenwoordig heeft de christelijke school nog zo’n 55 leerlingen. Het kinderaantal van beide scholen is in die halve eeuw dus drastisch afgenomen, als je ook nog beseft dat de kleuters er nu bijgeteld worden.’
Privé en werk gescheiden
In dit deel van Friesland woont een hoofd der school tegenwoordig niet meer in het eigen dorp. Dijkstra: ‘In Sint Jacobieparochie en Vrouwenparochie woont geen enkel personeelslid van de school in het dorp. Alleen de kleuterjuf van de christelijke school en ik zijn de enigen die in ons dorp wonen. Een van mijn collega’s woont in Irnsum. Hij zegt: in Oude Bildtzijl heb ik mijn werk en met het dorp wil ik niet teveel te maken hebben. Privé en werk zijn erg gescheiden.’
Verenigingsleven
Er bestaat een uitgebreid verenigingsleven in Oude Bildtzijl. ‘Toen ik hier kwam, heb ik me volop gestort in het sociale leven. Jarenlang ben ik voorzitter geweest van de kaatsclub, maar ook lid van andere verenigingen, zoals de ijsclub en het leesgezelschap. Nu is dat minder, dat heeft te maken met het steeds drukkere werk op school.’
Godsdienstig gezien zijn er drie bloedgroepen in het dorp vertegenwoordigd: de vrij evangelische kerk, de hervormde en de gereformeerde kerk. De katholieken zijn er ook en hun kinderen gaan van oudsher naar de openbare school. ‘In het dorp waren tot voor kort twee muziekkorpsen. Van de ene ben ik jaren voorzitter geweest. Toen we in 1995 honderd jaar bestonden, hebben we nog een groots jubileum gevierd, maar de aanwas van nieuwe leden stagneerde, zodat het muziekkorps verleden jaar is opgeheven. We hebben nog geprobeerd te fuseren met de christelijke brassband, met dat is niet gelukt.’
Middenstand verdwenen
De voorzieningen in Oude Bildtzijl zijn de laatste jaren sterk achteruitgegaan. Er is nog een café en een dorpshuis. Vijf jaar geleden verdwenen de bakker, de slager, de kapper en de groenteboer. Daarmee verdween de middenstand uit het dorp. Gerrit Dijkstra: ‘We hebben nog een tijdje een rijdende winkel gehad.’ De filialen van de Frieslandbank en de Rabobank zijn eveneens gesloten. Beide banken hebben nog één dagdeel in de week zitting in het dorpshuis. Een paar jaar geleden was er nog een postkantoor. Na sluiting kwam er een postagentschap bij een timmerman-aannemer die een doe-het-zelf winkel was begonnen. Toen die failliet ging, is ook het postagentschap vertrokken. ‘In het kader van een cultuurtoeristisch project hebben we weer een klein winkeltje waarin een versmarkt gevestigd is. Men kan daar ook overnachten. Voor een postzegel kun je daar ook terecht. Voor de rest van de boodschappen ben je aangewezen op Sint Annaparochie, Stiens of Leeuwarden.’
Alleen op de wereld
Gerrit Dijkstra en zijn gezin zijn verknocht aan Oude Bildtzijl. ‘Het dorp is landelijk, de natuur is prachtig, het is er gezond wonen en de frisse winden heb je hier uit de eerste hand. Landschapsaantasting komt niet of nauwelijks voor. Bij het dorp staan vijf windmolens van 20 meter hoog, die zijn afgeschreven en gaan verdwijnen en daarvoor komt een hele grote van 40 meter hoog, waarvan de gemeente zegt dat die het landschap niet aantast, maar ik heb daarover mijn twijfels.’ Het Bildt is als laatste deel ingepolderd op de Middelzee, een diepe inham in Friesland tot aan Bolsward. Dit werk is gebeurd door mensen uit de omgeving van Dordrecht. Duizenden arbeiders hebben in 1505 een dijk van 12 kilometer aangelegd in een paar maanden tijd. Dat was de Oude Bildtdijk. Bij de uitwateringssluis werd het dorp gevestigd met cafés en een herberg. In 1600 is de nieuwe Bildtdijk aangelegd en in 1715 en 1754 volgden de Oud en Nieuwe Bildtpollen. Het is met name de omgeving rond het dorp die een hoge belevingswaarde kent voor Gerrit Dijkstra: ‘Het is er allemaal ruim, je hebt rechte lijnen, rechte wegen en rechte dijken. Je hebt schitterende vergezichten en ik geniet van de prachtige, soms dreigende, wolkenluchten als ik op de dijk loop. Ook fiets ik graag aan de buitenkant van de zeedijk met de kop in de wind en kijk over die schitterende kwelders. Je bent alleen op de wereld met de vogels en de geluiden van de wind. Voor mij een heerlijk tegenwicht van de dagelijkse drukte. Ik ga er regelmatig met de kinderen naar toe. We zoeken er kievitseieren en lopen soms tot aan het slik om daar pootje te baden.’
De geur van graan
‘Met regen en storm loop ik ook wel buiten. Als het landschap en het weer grauw en grijs is, heeft dat ook zijn bekoring, maar ik ben daarop eerder uitgekeken dan het gebied in het voorjaar en de zomer met al zijn geuren en kleuren. Ik heb en schitterende moestuin en prachtig uitzicht. Als je de boeren ziet ploegen met daarachter een zwerm meeuwen: dat is zo verschrikkelijk mooi. Die geur van het graan is ook zo heerlijk. Daarvoor hoef ik niet in de stad te wonen.’