Hybride Eems
Idealisme is terug in het vak van architect. Dat signaleerde de jury van de Archiprix 2014, voor
afstudeerproducties van architecten, stedenbouwers en landschapsarchitecten Veel studenten
voelen zich uitgedaagd door maatschappelijke problemen, aldus de jury. Dat geldt zeker voor het
winnende project van Jonas Papenborg en Remco van der Togt van Wageningen Universiteit. De
landschapsarchitecten ontwierpen met The Ems Full Hybrid een verrassende oplossing voor de
complexe milieuproblematiek in het Eems estuarium.
‘Het slib is hier het grote probleem’, legt Van der Togt uit. ‘De aanleg van een lange, rechte
vaargeul in de jaren zeventig heeft het natuurlijke systeem in het estuarium ernstig verstoord.
Het slib krijgt geen kans te bezinken, waardoor het water heel troebel is. Dat maakt weer dat er
nauwelijks meer leven inzit. Dit soort situaties kennen we van de Gele Rivier in China, maar dat die
ook zo dicht bij huis voorkomen, vonden wij schokkend.’
Om de problematiek rond de Eems op de agenda te krijgen, ontwierpen Papenborg en Van der
Togt een hybride oplossing. Uitgangspunt is dat er zowel ruimte voor natuur als voor economische
activiteit moet zijn. De werf in Papenburg, de havens en industrie in Delfzijl, Emden en de
Eemshaven zijn belangrijke werkgevers en dus van groot belang voor de regio. ‘Het is totaal niet
realistisch om te zeggen dat die industrie weg moet’, zegt Van der Togt. ‘Je moet juist zoeken naar
een balans tussen economie en ecologie.’
Zo stellen Papenborg en Van der Togt voor delen van afgedankte boortorens als strekdammen in
het water te plaatsen om stroming en slibafzetting te beïnvloeden. Daardoor ontstaat op natuurlijke
wijze een nieuw geulenpatroon, waarbij de hoofdgeul diep genoeg blijft voor cruiseschepen.
Tegelijkertijd trekken de strekdammen nieuwe dieren en planten aan. Om het getijdengebied te
vergroten, moeten er nieuwe getijdenpolders komen. Hier kan het water met het getij gecontroleerd
in- en uitstromen. Dorpen aan de rand van de polders kunnen zelf bepalen waar ze de polders
voor willen gebruiken. Zo kunnen er nieuwe natuurgebieden ontstaan, maar is er ook ruimte voor
aquacultuur.
