Schoorstenen zijn belangrijk voor het aanzicht van een huis, bijna als een neus in een gezicht. Maar ze zijn ook kwetsbaar. Ze vallen als eerste om bij een aardbeving – zeker als het zware bakstenen dingen zijn. En in het naarste scenario vallen ze precies op het hoofd van een bewoner die verschrikt zijn huis uit vlucht na een aardbeving.
Ruud Venema en Hermien Hoekstra wonen met veel plezier aan de rand van Loppersum in een prachtige rood bakstenen huis uit 1926. Ze zorgen er goed voor. Op het dak pronkte een markante schoorsteen van baksteen met drie opengewerkte gaten waardoor de rookkanalen hun lading de lucht in brengen. In de bakstenen zitten subtiele motieven van wisselend dwars gelegde stenen met bovenop een platte betonnen plaat. De architect heeft er zorg aan besteed. De schoorsteen maakt verband met de rest van het huis waar boven de voordeur ook zo’n karakteristiek afdakje ligt.
En dan gaat de aarde beven. De schoorsteen is gevaarlijk – en moet eraf. De bewoners krijgen terug wat ze hadden, verzekert het Centrum Veilig Wonen. De bakstenen worden vervangen door platen met nep-stenen. Begrijpelijk, maar je ziet direct dat er geen diepte in zit. De bouwers hebben gepoogd het oude model te kopiëren. Maar je kunt geen gaten maken in platen met nepbakstenen, zoals met de bakstenen wel zo kunstig was gedaan. Waar eerder drie gaten zaten waardoor je de lucht zag, worden de platen zwart geschilderd. Het lijkt op wat er vroeger was. Maar dat is niet zo. Je mist de transparantheid: Het zijn onbegrijpelijke loze zwarte gaten.
De Venema’s willen geen klaagverhalen ophangen, de mensen die hen geholpen hebben deden echt hun best. Het duurde best lang en er was niet altijd goed overleg met de bewoners. Dat kun je allemaal weer vergeten want het gaat voorbij. Irritant was wel dat de montage ineens op stel en sprong moest (na een half jaar wachten!) omdat de bestuurders hun beloofde aantal reparaties moesten halen. Ook een beetje frustrerend was het dat de herbouwde schoorsteen moest voldoen aan nieuwe eisen en daarom passen er nu maar twee rookkanalen in en moest er een extra pijp op het dak komen. Maar ook dat kun je parkeren.
Wat blijft is het resultaat en dat maakt hen verdrietig. Noorderbreedte ontmoet de familie Venema tijdens een dorpsmaaltijd die maandelijks georganiseerd wordt door Helene Mantel in het Dorpshuis zodat de bewoners even stoom kunnen afblazen. De Venema’s zijn na twintig jaar goed geaard in Loppersum. Het open ruime landschap waar ze vanuit huis zo op uitkijken, bevalt hen buitengewoon, net als de rustige maar vriendelijke mensen in het dorp. En het dorp zelf, lommerrijk, met prachtige woningen uit dezelfde tijd als hun huis. Ze willen er echt niet weg. Maar de vreugde die ze beleefden aan het huis is een beetje afgebladderd. Hun leven gaat door, het is niet levensbedreigend. Maar de treurnis is er ook.
Misschien is het vergelijkbaar met een neus die een tikje scheef is komen te staan na een ongelukje. Een klap die je per ongeluk totaal onbedoeld op moest vangen. Je moet naar het ziekenhuis – ze helpen je zo goed mogelijk. Je hebt eerst wat pijn, maar na verloop van tijd functioneert alles weer zoals vroeger. Maar elke keer als je in de spiegel kijkt, zie je het. Een geschonden aangezicht. Zo belangrijk is een schoorsteen dus.
Raakt Groningen zijn hart kwijt door de herbouwoperatie? Laat zien wat voor jou Typisch Gronings is. Dan zorgen wij dat de bouwers en bestuurders dat stevig onder hun neus gedrukt krijgen. Vul het formulier in of laat je zien op twitter @typischgronings en kijk daar ook wat anderen aan het hart gaat.
