De drempel naar duurzaamheid

‘Nee, dank je.’ Ik schud verontschuldigend mijn hoofd als ik op een borrel een bitterbal krijg aangeboden. De jongen met wie ik mee in gesprek ben, vraagt of ik geen honger heb. ‘Ik eet geen vlees’, antwoord ik, beducht op wat komen gaat. ‘Vind je het niet lekker?’ is de vervolgvraag. Ik leg uit dat het voor mij een principekwestie is. De ervaring leert me dat het gesprek op dit moment twee kanten kan opgaan. Of ik krijg een goedkeurend knikje en ik word geprezen om mijn doorzettingsvermogen. Of – en dit komt vaker voor – iemand voelt zich geroepen mij in te laten zien dat vegetarisme hypocriet is.

Ik kan niet anders dan beamen dat ik inderdaad hypocriet ben. Ik ga op vakantie met het vliegtuig, rijd in een auto en eet avocado’s uit Chili. Terwijl steeds duidelijker blijkt dat voor all…

‘Nee, dank je.’ Ik schud verontschuldigend mijn hoofd als ik op een borrel een bitterbal krijg aangeboden. De jongen met wie ik mee in gesprek ben, vraagt of ik geen honger heb. ‘Ik eet geen vlees’, antwoord ik, beducht op wat komen gaat. ‘Vind je het niet lekker?’ is de vervolgvraag. Ik leg uit dat het voor mij een principekwestie is. De ervaring leert me dat het gesprek op dit moment twee kanten kan opgaan. Of ik krijg een goedkeurend knikje en ik word geprezen om mijn doorzettingsvermogen. Of – en dit komt vaker voor – iemand voelt zich geroepen mij in te laten zien dat vegetarisme hypocriet is.

Ik kan niet anders dan beamen dat ik inderdaad hypocriet ben. Ik ga op vakantie met het vliegtuig, rijd in een auto en eet avocado’s uit Chili. Terwijl steeds duidelijker blijkt dat voor alles wat wij consumeren een prijs betaald moet worden. Onze kleding wordt gemaakt onder de slechtste omstandigheden, ons eetgedrag zorgt voor uitbuiting van het landschap. De keuze om geen vlees te eten valt in het niet bij keuzes die je op andere gebieden ook zou kunnen maken.

Het probleem van hypocrisie is niet de enige drempel die je over moet wanneer je staat voor de keuze duurzaam of niet duurzaam. Duurzaam is duurder en het is ook niet altijd duidelijk wat de goede keuze is. Om het nog ingewikkelder te maken is er geen enkele terugkoppeling wanneer je de keuze uiteindelijk hebt gemaakt. Als de gevolgen direct zichtbaar zijn is het niet zo moeilijk om het goede te doen: je rijdt niet door als er een oudere vrouw voor je neus de straat oversteekt. Maar als de gevolgen verder weg zijn, is het een stuk moeilijker: er staat niet voor niets een boete op door rood rijden.

De politiek legt de keuze voor duurzaam gedrag nu bij de burger zelf, ze hecht belang aan deze vrije keuze. Logisch, maar de vrije keuze is in dit geval een illusie. In producten zijn de vervuilingskosten niet meegerekend en als je vaak vliegt krijg je zelfs een bonus. Er zijn veel meer prikkels om de niet-duurzame keuze te maken, terwijl de duurzame keuze aan alle kant moeilijk gemaakt wordt. De Griekse filosoof Socrates zei: ‘Als je écht weet wat het goede is, kun je het kwade niet meer doen.’ In een simpele wereld waarin de gevolgen van je keuzes meteen duidelijk zijn, klopt dat misschien, maar in mijn wereld kom ik dat niet zo vaak tegen

Inderdaad, ik ben hypocriet. Ik heb ervoor gekozen geen vlees te eten omdat ik de biefstuk niet kan loskoppelen van de koe. Het levende dier staat me zo voor de geest dat ik het niet meer kan eten. Het is een gevoelskwestie. Kiezen voor de duurzame optie op grond van rationele argumenten is voor mij een stuk moeilijker. Het is ook niet realistisch om die verantwoordelijkheid bij de burger neer te leggen, daarvoor zijn er te veel drempels. De politiek moet hierin durven te sturen en op zijn minst de keuze inzichtelijker maken.

Wij willen het gesprek over het landschap en onze noordelijke leefomgeving zo open mogelijk maken. Daarom kiezen we ervoor om geen betaalmuur op te werpen. Om onze journalistiek mogelijk te maken, hebben wij natuurlijk wel middelen nodig. Voor slechts 37,50 krijg je vijf keer per jaar ons tijdschrift thuisgestuurd. Noorderbreedte werkt niet alleen met de beste journalisten maar ook met topfotografen en vormgevers. Ons papieren tijdschrift is daarom telkens weer een cadeautje. Steun ons voor 37,50 per jaar