Natuurtransferium leidt verkeer in goede banen

Borger is een aantrekkelijke toeristenplaats in Drenthe. Het dorp ligt midden in uitgestrekte boswachterijen. Belangrijke toeristische trekkers zijn het Boomkroonpad – met het Houtvester Kuhnhuis – en het Nationaal Hunebedden Informatiecentrum. Verder zijn er kleinere attracties zoals een glasblazerij en diverse galeries. Ook het karakteristieke dorpscentrum mag zich tijdens de vakantieperioden verheugen in een grote belangstelling. Borger heeft daarmee de juiste ingrediënten voor een aantrekkelijk ’toeristisch product’.
Natuur en cultuur doen het goed in de recreatieve sector. Kwaliteitsverbetering is daarbij het sleutelbegrip. Op dit moment wordt er in de toeristische sector jaarlijks bijna twee miljard gulden omgezet. Voor plattelandsgemeenten als Borger-Odoorn is deze sector inmidd…

Borger is een aantrekkelijke toeristenplaats in Drenthe. Het dorp ligt midden in uitgestrekte boswachterijen. Belangrijke toeristische trekkers zijn het Boomkroonpad – met het Houtvester Kuhnhuis – en het Nationaal Hunebedden Informatiecentrum. Verder zijn er kleinere attracties zoals een glasblazerij en diverse galeries. Ook het karakteristieke dorpscentrum mag zich tijdens de vakantieperioden verheugen in een grote belangstelling. Borger heeft daarmee de juiste ingrediënten voor een aantrekkelijk ’toeristisch product’.
Natuur en cultuur doen het goed in de recreatieve sector. Kwaliteitsverbetering is daarbij het sleutelbegrip. Op dit moment wordt er in de toeristische sector jaarlijks bijna twee miljard gulden omgezet. Voor plattelandsgemeenten als Borger-Odoorn is deze sector inmiddels de belangrijkste inkomstenbron. Als Drenthe nog beter kan inspelen op deze trend is er een flinke groei mogelijk van het aantal toeristen dat Drenthe bezoekt.

Vraag overtreft het aanbod

Groei van het toerisme betekent echter ook een groei van het aantal auto’s. Het merendeel van de bezoekers komt per auto en de parkeergelegenheden bij de attracties zijn niet berekend op de grote toeloop. Vooral tijdens topdagen ontstaan er forse parkeerproblemen. Dit leidt tot meer ‘zoekverkeer’ en dat veroorzaakt weer ongewenste drukte met bijbehorend geluid- en stankoverlast. Kortom: een ongewenste situatie die haaks staat op wat het doel is van de bezoekers, namelijk rust en natuur.
In het bijzonder in het staatsbosgebied Gieten-Borger – rondom het Boomkroonpad ? dreigt de situatie uit de hand te lopen. Voor parkeerders zijn bij deze attractie circa 300 parkeerplaatsen beschikbaar. Maar tijdens topdagen overtreft de vraag het aanbod. Op zo’n dag is alleen al voor de bezoekers van het Boomkroonpad een capaciteit noodzakelijk van circa 650 parkeerplaatsen.
Het spreekt voor zich dat al dit autoverkeer in de Boswachterij niet bevorderlijk is voor een ongestoorde beleving van de mooie omgeving. Daarnaast brengt een dergelijk bezoek de nodige risico’s met zich mee voor het grondwater in het gebied. Het toenemend gebruik van de auto leidt er dan ook toe dat populaire recreatiegebieden minder aantrekkelijk worden. Maatregelen zijn dus noodzakelijk om de negatieve aspecten van het vrijetijdsverkeer tegen te gaan.

Aantrekkelijke pleisterplaats

Zowel tegen de achtergrond van de lokale problematiek als de nationale en provinciale doelstelling om het autogebruik in het recreatieverkeer te beperken en de auto uit natuurgebieden terug te dringen, is gezocht naar alternatieven. Een natuurtransferium kan daarbij een oplossing bieden. Het gaat hierbij om een per auto en openbaar vervoer gemakkelijk te traceren en te bereiken parkeerknooppunt nabij het centrum van Borger. Op deze aantrekkelijke pleisterplaats treft men een mix van comfort, informatie, ontspanning en alternatieve vervoersmogelijkheden aan. Vanaf deze locatie kan de toerist de attracties in en rondom Borger bezoeken, maar dan zonder auto.
Ook elders in Nederland ontstaan bij recreatieve trekpleisters steeds vaker plannen om de inkomende verkeersstromen te bundelen. Het recreatieve transferium in het Zeeuwse Renesse is een succesvol voorbeeld. In deze plaats is in de zomer van 1997 een transferium in gebruik genomen met gratis parkeerplaatsen voor negenhonderd auto’s. Vooral filevorming en de te hoge parkeerdruk verstoorden de mogelijkheden in Renesse om van het strand en de natuur te genieten. Voor het vervolgtransport wordt nu gebruikgemaakt van vervoermiddelen die passen bij de sfeer van de bestemming. De resultaten van dit initiatief zijn zeer positief.

Draagvlak

Voor het opstellen van de plannen in en rondom Borger is een uitvoerig planproces doorlopen. Verschillende direct betrokkenen hebben tijdens de planvormingfase actief mee kunnen denken over de invulling van de locatie en over aanvullende maatregelen om het concept succesvol te maken. De inbreng van een groot aantal meningen, standpunten en ideeën heeft ertoe geleid dat de voorgestelde uitwerkingen van het natuurtransferium regelmatig zijn aangepast aan de wensen van de partijen. Door samen te werken met een groot aantal overheden en de plaatselijke ondernemers is er een groot draagvlak voor de plannen.

Locatiekeuze

De gekozen locatie voor het natuurtransferium is gesitueerd ten westen van de N34 (verbinding Emmen-Groningen), tussen de N374 (verbinding Westerbork-Stadskanaal) en de Koesteeg. Deze locatie is bij uitstek geschikt vanwege de bereikbaarheid voor alle vervoersvormen en omdat de plek centraal gelegen is ten opzichte van de drukbezochte attracties in de omgeving.
Voor de inrichtingsschets voor het natuurtransferium heeft de stuurgroep randvoorwaarden opgesteld die ertoe leiden dat het parkeren van de auto’s geclusterd is ten oosten van de Rolderstraat, terwijl de verblijfsfuncties zich bevinden op de locatie ten westen van de Rolderstraat: de VVV, de ANWB, horecafaciliteiten en informatie over vervolgtransportmiddelen. De inrichting met haar functies wordt een aantrekkelijke pleisterplaats voor de toerist. Het is het visitekaartje van Borger voor de recreant.

Vervolgtransport

Het belangrijkste onderdeel van de transferiumplannen is de organisatie van het vervolgtransport. Het doel moet zijn om bezoekers comfortabel, attractief, veilig, snel en tegen lage kosten te vervoeren naar de diverse attracties in en rondom Borger. In het door Grontmij uitgevoerde onderzoek is inzicht gegeven op welke wijze het vervolgtransport geregeld kan worden. Daarbij is vooral getoetst op haalbaarheid. Dit heeft ertoe geleid dat ideeën als kabelbanen en treintjes op monorails niet zijn uitgewerkt vanwege de hoge kosten. De volgende varianten zijn positief beoordeeld: busvarianten, zoals een cabriobus en een kleine bus, fietsvarianten, zoals een gewone fiets, tandem en All Terrain Bike, elektromotorvariant, zoals een bandentreintje en sportieve varianten, zoals skeelers, skates en een step.
Verder is een netwerk van routes opgesteld waarmee de bezoeker kan kiezen voor een directe verbinding naar de attracties of om van de ene naar de andere attractie te gaan via een rondgaande verbinding.

Honing- en azijnmaatregelen

Om de plannen voor het natuurtransferium te laten slagen, zijn flankerende maatregelen noodzakelijk. Bij de te nemen maatregelen worden twee sporen tegelijkertijd gevolgd. Honingmaatregelen zijn bedoeld om het autoverkeer via een aantrekkelijke manier naar het transferium te leiden en azijnmaatregelen moeten het het autogebruik naar en bij de diverse attracties ontmoedigen.
De honingmaatregelen zijn gezamenlijke PR-activiteiten, bewegwijzering en een aantrekkelijke inrichting van de transferiumlocatie. Om het autogebruik te ontmoedigen zullen in bepaalde gebieden parkeerplaatsen verdwijnen en kunnen in drukke perioden wegen in de omgeving tijdelijk worden afgesloten.

Planning

De plannen voor het natuurtransferium worden dit jaar afgerond. Maar daarmee is het transferium nog niet aangelegd. De betrokken partijen moeten nog instemmen met de ideeën en ook de financiering is nog niet rond. Er wordt van uitgegaan dat het Natuurtransferium gelijktijdig wordt geopend met de reconstructie van de kruising van de rijksweg N34 bij Borger. Dit betekent dat bezoekers vanaf het voorjaar 2002 gebruik kunnen maken van dit nieuwe fenomeen.

Hans Popken is beleidsmedewerker Grontmij, Hans Hartog is directeur recreatieschap Drenthe.