Garnwerd – ’n voutraaize
Veurege week, op ’n stille zummeroavend, ben ik an kuier goan van Wenzem noar ’t Raitdaip tou. Dat mouj’ ait bie oavend doun, want as zun doar leeg over ’t laand hènstrikt, den legt er historie bloot, den kenje krekt zain hou voak ’t Raitdaip zien loop verlegd het, honderden joaren heer. […]
Ien ’t leste ston ik op diek. Diek, dei ’t Raitdaip, sund sluuzen ien Zoltkamp bestoan, vast ien zien macht het, moar ’t is tóch ’n echt noatuurwotter bleven. Wilde ainden flodderden ien ’n regelrechte lien over ’t oppervlak en streken deel krekt as ’n vlaigboot. Möwen schraifden boven ’n raaiger, dei ien heur viscontraain op ’n oetstekende graspol ien daipte ston te loeren en hai háár kaans: bie zetten heurde je ’t wotter klokken en grode wagels braaidden heur oet, woar ’n witviske, speulend eefkes ien locht opschoten was.
En aan aander zied de grode swiegende laandkampen, dei ien ale kleuren sangen en oker oplochtten onder de leste oetbraande wiendveren an hemel. En noar ’t zuden tou zag ik Garnwerd leggen: ’n zoadeldaktorentje, ’n meulen, ’n klap over t daip en ’n toestje bomen.
Jan Niehoff
J.S. (Jan Samuel) Niehoff, geboren in 1923 te Winsum (Gr.), schildert in dit verhaalfragment uit ‘Oetstreud op wiend’ (1962) het Reitdiepdal met gebruikmaking van het rijke palet van de Groninger taal. Hij heeft zich sterk gemaakt voor het behoud en de activering van het Gronings als cultuurtaal. Daarvan gaf hij blijk in zijn radiotoespraken voor de RONO, waarvan een aantal werden gepubliceerd in bovengenoemde bundel.
Niehoff studeerde aanvankelijk Nederlands en geschiedenis en later medicijnen aan de R.U.G., waarin hij in 1957 afstudeerde. Hij werd schoolarts, eerst in Beilen, daarna in Appingedam. Hij was journalistiek en literair werkzaam als redacteur van het studentenweekblad ‘Der Clercke Cronike’, het maandblad ‘Groningen’ en ’t Swieniegeltje’. Hij schreef verhalen en gedichten, hoofdzakelijk in het Nederlands, die hij uitgaf in de bundels ‘Vuurschip’ (1955), ‘Gegist behoud’ (1963) en ‘Tot over het Merk’ (1966). Voorts verscheen van zijn hand in 1966 het boek ‘Leer mij ze kennen… de Groningers’, een karakteristiek van de provincie Groningen en haar bewoners. In 1956 verwierf hij voor zijn dichtwerk en proza de Culturele Prijs van de provincie Groningen.
Jan Niehoff is ook schilder en beeldhouwer. Hij exposeerde diverse keren in en buiten de provincie Groningen. Ook was hij 25 jaar voorzitter van de stichting ‘De Noordelijke Kunsthof’ in Appingedam. Als voorzitter van de Vereniging Behoud Kerk Heveskes streed hij met succes voor het behoud van het middeleeuwse kerkje, dat aan de oprukkende industrie van Delfzijl dreigde te worden opgeofferd.
