Friesland kende aan het eind van de Middeleeuwen ruim vijftig kloosters, waarvan de meeste gesticht waren in de vijftiende eeuw. Hiervan was het overgrote deel stedelijke vrouwenkloosters, met een bevolking van lekenzusters die in hun levensonderhoud voorzagen met spinnen en weven. Een dertigtal meer klassieke kloosters dateerde echter uit de twaalfde en dertiende eeuw. De Odulfusabdij van Stavoren dateerde vermoedelijk zelfs uit de negende eeuw. Deze kloosters waren vóór alles gebedsinstellingen, waar in een onafgebroken reeks koordiensten dag en nacht Gods lof werd gezongen, met name voor het zielenheil van hun begunstigers. Ze behoorden volgens historicus Hans Mol tot de agrarische orden, hetgeen wil zeggen dat zij voor hun bestaan afhankelijk waren van een uitgebreid grondbezit. Een van de orden die Mol in dit verband noemt, is de cisterciënzer, die in Noord-Friesland zijn bekendste vestiging hadden.
Ten noorden van Rinsumageest en tussen Birdaard en Dokkum even ten zuiden van de Dokkumer Ee, ligt een boerderij met de illustere naam Klooster Klaarkamp. Op een steenworp afstand heeft hier het bekende cisterciënzerklooster Clarus Campus gelegen, met een uithof. Klooster Klaarkamp, waarschijnlijk gebouwd in 1163, was de oudste vestiging van de cisterciënzers in Nederland. Men noemde hen ook wel de ‘schiere monniken’, vanwege hun ‘schiere’, grijze pijen. Klaarkamp groeide snel uit tot een van de grootste en rijkste abdijen. Het klooster was een dochter van Clairvaux en stichtte nieuwe beroemde kloosters, zoals die te Aduard en Gerkesklooster en de Bloemkamp bij Bolsward. Klaarkamp hield zich bezig met landbouw en landaanwinning en in 1580 bezat zij al zo’n zevenduizend hectare, waaronder Schiermonnikoog.
Het klooster is destijds gebouwd op een lage terp. Het gebied was van oorsprong moerassig. Het overtollige water werd naar de Waddenzee afgevoerd via het riviertje de Paesens.
Zoals met zo veel terpen en wierden gebeurde, werd ook de terp van Klaarkamp afgegraven, waarbij de vruchtbare grond verkocht werd aan de arme zandgronden. In 1858 werd er al terpaarde van het Claarkampster klooster onder Rinsumageest te koop aangeboden voor 35 cent de ton. In de jaren 1939-1941 heeft de bekende archeoloog Van Giffen op het laatste moment een onderzoek kunnen instellen. Tijdens het archeologisch onderzoek werd de plattegrond van het klooster gevonden, waarbij onder meer een kerk, een sacristie, een kapittelzaal, refters en een hof werden aangetroffen.
Het verval van de kloosters begon in de veertiende eeuw door de twisten van de Schieringers en Vetkopers. Van de meer dan vijftig kloosters waren er ten tijde van de Reformatie nog maar veertig over, die daarna werden gesloten, verkocht en afgebroken.
Op de foto hiernaast bevinden zich de grondsporen van het klooster, even links van het midden, gelegen aan de weg die de foto diagonaal doorsnijdt. Evenwijdig daaraan, iets meer aan de bovenkant van de foto, stroomt de Dokkumer Ee. Iets rechts van het midden ligt het Klaarkampermeer, dat onderdeel is van het gelijknamige natuurreservaat van Staatsbosbeheer. Dit reservaat bestaat uit halfnatuurlijke graslanden en brakwatermoeras, dat ontstaat door aanvoer van kwelwater uit de ondergrond. Dit water neemt zout op uit de veenlagen die in vroegere tijden overstroomd werden door de zee. In warme zomers staat het meertje droog. Het gebiedje kent plantensoorten uit brakke milieus, zoals zeeaster, zeekraal en zilte rus. Het meertje is omgeven door rietmoeras en het reservaat is zeer vogelrijk: veel weidevogels als kievit, tureluur, grutto, kemphaan en scholekster, en verder slobeend, veldleeuwerik, gele kwikstaart, graspieper, zomertaling en kuifeend. Bijzonder zijn de kluut, visdief en lepelaar.
Op de voorgrond ligt een eendenkooi, en geheel rechtsboven bevindt zich de oostkant van Dokkum.
Op de foto op deze pagina zijn de contouren van Klooster Klaarkamp nog zichtbaar. De grachten en wallen tekenen zich vaag af in het terrein ten zuiden van de gelijknamige boerderij. Bovenaan stroomt de Dokkumer Ee. Staatsbosbeheer heeft plannen om het vroegere kloosterterrein te ontsluiten voor het publiek.
