Ook de stad Groningen kent een traditie van hergebruik van gebouwen. Dat is mooi te zien in het boek Bestemming bereikt dat de gemeente en Platform GRAS onlangs uitbrachten: een zwembad werd een crèche, in de Korenbeurs kwam een Albert Heijn, een oude elektriciteitscentrale is tegenwoordig een ‘mediacentrale’, een voormalige sigarenfabriek doet nu dienst als balletstudio en zo zijn er in het boek nog 46 andere voorbeelden te vinden, ruim voorzien van foto’s en historische gegevens en afgewisseld met interviews.
In Nederland is er al lange tijd op grote schaal sprake van structurele leegstand van kantoor- en bedrijfsgebouwen. Dat heeft vaak een nadelig effect op de omgeving. In Groningen besloot de gemeenteraad midden jaren negentig om waardevolle gebouwen te inventariseren, als monument te beschermen en zonodig hun ‘revitalisatie’ te stimuleren. In dat kader werd in de afgelopen jaren bijvoorbeeld het vroegere scheikundelab van de Rijksuniversiteit gerestaureerd en geschikt gemaakt voor diverse nieuwe functies: ruimtes voor kunstenaars en kleine bedrijven, zalen, horeca. Met dit gebouw, ‘het Paleis’ geheten, kreeg Groningen er aan de rand van de
binnenstad een stijlvolle nieuwe culturele voorziening bij.
In hetzelfde stadsdeel (het Ebbingekwartier) wordt momenteel een van de jongste gemeentelijke herbestemmingsprojecten uitgevoerd: de verbouwing van Watertoren Noord. Het toenmalige waterbedrijf stelde de toren uit 1908 in 1977 buiten gebruik. Vervolgens zocht de gemeente, die de nieuwe eigenaar werd, dertig jaar naar een nieuwe functie. De keuze viel uiteindelijk op een plan van architect Luc Veeger. In het stalen vat onderin komt een zaaltje voor lezingen, debatten en voorstellingen. De ruimte daarboven kan in de toekomst worden afgehuurd voor feestjes en dergelijke.
Gemeenten in heel Nederland hebben de laatste jaren extra aandacht voor het opknappen of transformeren van gebouwd cultureel erfgoed en het bedenken van naar nieuwe gebruiksvormen daarvoor. ‘Herbestemming’ is echter op zichzelf niets nieuws. Zo vestigden bisschoppen in ons land zich aanvankelijk in Romeinse forten en kregen in de loop van de vorige eeuw talloze kloosters, kerken, scholen en pakhuizen andere functies.
