Dirk Hilbers is eindelijk in zijn geboorteland aangekomen. Hij schreef de afgelopen jaren prachtige en informatieve natuurgidsen over Andalusië, IJsland, de Cevennes, Canarische eilanden en vele andere gebieden in Europa. Vorig jaar verscheen zijn gids over de Veluwe en begin 2019 is zijn boek over de Wadden uitgekomen.
Hilbers is ecoloog, maar wel met een brede blik. ‘Een duinvallei staat vol orchideeën, mede vanwege het beheer door de mens. Dat soort verbanden wil ik laten zien.’ Hij woonde in Spanje en werkte in de natuurbescherming, maar gaandeweg zijn leven werd filosofie, en met name ethiek, onderdeel van zijn werk. ‘De invloed van de mens is me meer gaan boeien. Hoe gaan we om met onze omgeving? Hoe kijken we ernaar? In het buitenland worden reisgidsen vaak geschreven vanuit de auto. Daarbij is je blik vrij ruim. Van dichtbij kijk je toch anders.’ Nu richt Hilbers zijn aandacht op Nederland. Hij kijkt met een beschouwende blik, soms bijna als een buitenlander, om zich heen.
Het verbaasde hem dat er geen informatieve en tegelijk praktische Waddengids is, terwijl er zo ontzettend veel boeken over het Wad zijn: lichtvoetige publicaties voor een breed publiek en serieuze boeken over de geologie, historie en ontwikkeling van de natuurwaarden. Hilbers besloot een ‘omni-gids’ te maken waarin hij mens en natuur bij elkaar brengt – naar analogie van zijn reis- en natuurboeken over andere Europese landen.
De Crossbill Waddengids is een toegankelijk boek dat ook mensen bedient die een laag dieper willen graven en meer willen weten. Het is geen ‘donkergroene natuurgids’, maar vooral een boek dat verbanden toont tussen ons leven en dat van de wereld om ons heen. Tekeningen van Horst Wolter laten zien hoe het landschap in elkaar zit en waar logischerwijs bepaalde plantensoorten groeien. Als lezer kun je daardoor gerichter zoeken naar een beschermde plant of een vogel.
Nieuw is de gratis te downloaden routeapp. Hilbers trots: ‘Die houdt ook rekening met het seizoen en wijst je op soorten die je mogelijkerwijs kunt aantreffen in het jaargetijde waarin je daar bent.’ Want de liefde voor natuur begint ermee een dier of plant werkelijk te zien of horen. In de app zit ook een kleine veldgids die elementair helpt om soorten te herkennen. ‘Voor vogelaars is dat misschien overbekend, maar ik denk dat het beginners juist op weg helpt.’
Door de modulaire opbouw van deze gids kan de lezer naar believen grazen in brokjes praktische informatie en diepergravende landschapsanalyses of historische verhalen. In de routes (voor fietsers en wandelaars) komen onderwerpen uit het eerste deel terug. Je kunt onderweg teruggrijpen op het leesgedeelte, of eerst gaan lezen en daarna bepalen welke route je kiest. Daarmee is het boek een aanwinst voor zowel de beginnende als de ervaren Wadgenieters.
Hilbers kiest zijn doelgroep expres zo breed. ‘Ik heb een boodschap. Ik wil de schoonheid laten zien van een gebied dat onze liefde en zorg verdient.’ Daarom leidt hij de lezer van de Waddengids ook ongemerkt langs eigentijdse dilemma’s. Naast vragen over het natuurbeheer, zoals ‘Welke vogelsoort moeten we beschermen?’, gaat hij in op ongemakkelijke zaken als ‘Waar moeten de windmolens staan die ons aan schone energie helpen?’ De auteur schuwt het evenmin om de lezer te confronteren: ‘Weet u hoe schadelijk loslopende honden zijn voor de vogels?’
Bovenal belicht de Waddengids hoe prachtig het gebied is. ‘De eilanden kende ik al goed, maar ook de vaste wal heb ik nu beter leren kennen. Daar is het landschap totaal anders dan op de eilanden, waar vaak een feestsfeer heerst. Aan de wal is het minder geëxploiteerd en ingetogener, soms zelfs stug. Beide hebben een eigen schoonheid. Wat mij aangenaam verraste was de verwevenheid van kust en historie op het vaste land.’
