Wanneer je in de trein tussen Heerenveen en Leeuwarden naar buiten kijkt, zie je vlak na station Heerenveen aan de rechterkant een waterkanaal lopen, de Heeresloot (Hearresleat). Dit kanaal is gegraven in het midden van de zestiende eeuw in opdracht van Pieter Dekema, een Friese edelman en de eigenaar van Dekema State te Jelsum.
Pieter was in 1551 één van de drie oprichters van de succesvolle Schoterlandsche Veencompagnie, de oudste NV van Nederland. Met zijn Utrechtse zakenpartners Johan van Cuyk en Floris Foeyt kocht Dekema veengrond aan. Om het veen te winnen en transporteren waren waterwegen nodig. Vandaar die Heeresloot. Eind 1555 voer de eerste schuit, beladen met turf voor de armen, naar Leeuwarden.
Het relaas van Pieter Dekema en zijn Veencompagnie is één van de vele kleurrijke verhalen die Lenneke Berkhout exclusief voor Noorderbreedte-leden schreef. Zij is historicus en promoveerde in 2020 op Hoveniers van Oranje, een studie naar de tuinen van prinsen en prinsessen. Voor de serie van vier verhalen over Dekema State baseerde zij zich op het vorig jaar verschenen, zevenhonderd pagina’s dikke boek Dekema State Jelsum. Biografie van een landgoed.
Je zou het boek een monografie over de geschiedenis van Dekema State kunnen noemen, maar dat doet deze studie geen recht. De auteurs, Yme Kuiper en Sjoerd Cuperus, zijn erin geslaagd om met grote kennis van zaken, inlevingsvermogen en een dosis humor de fascinerende geschiedenis van de state en haar bewoners te vertellen tegen de achtergrond van de Friese en Nederlandse geschiedenis.
Er blijken namelijk vele lijnen vanuit Dekema State te lopen naar belangrijke episoden en personen uit de ‘grote geschiedenis’. Door de eeuwen heen ervaren we die geschiedenis van binnenuit, via de belevenissen van de bewoners en eigenaren en met veel smaakmakende details. Bewaard gebleven dagboeken, correspondenties, kasboeken en andere documenten geven een intiem inkijkje in hun leven. Bovendien aarzelen de auteurs niet om hier en daar een zijpad in te slaan. Zo lezen we over het Friese paard in de zeventiende eeuw en duiken we rond 1900 de wereld van kunsthandelaren en Rembrandt-experts in vanwege een aan Rembrandt toegeschreven schilderij dat op de state gehangen heeft. Het maakt het vlot geschreven boek en de Nb-serie erover niet alleen de moeite waard voor wie alles wil weten over Dekema State, maar ook voor iedereen die breed geïnteresseerd is in geschiedenis en cultuur.
Via noorderbreedte.nl/rubriek/dekema-state lees je over Friese torenstinzen, politiek,
liefde voor taal, oude staten en boerderijen, en de slotvrouwen van Dekema State.
Exclusief voor leden!
