Destijds was hij een jonge student trombone op het conservatorium van Sint-Petersburg. Breed hadden de meeste koperstudenten het daar niet. Ze klusten bij om te overleven, ook Shcherbakov. Met vier vrienden trok hij er in de weekenden in een busje op uit om te spelen op straat. Ze reden naar Finland, waren te horen in Duitse kerken en op kerstmarkten. Op zekere dag deed het kwintet Groningen aan. Wat een fijne stad om te spelen! Een heerlijke akoestiek onder het glazen dak van het Waagplein, een aandachtig publiek en qua straatmuzikanten was Groningen nog maagd, zoals Shcherbakov het formuleert. Het kwintet kwam vaker. Op een dag sprak een docent van het Prins Claus Conservatorium, ook een Rus, hen aan. De man zei dat er altijd een tekort aan koperblazers was. Of ze niet eens wilden komen kijken op het conservatorium? Dat deden ze. Weer thuis in Rusland namen ze video’s op die ze naar Groningen stuurden als toelatingsexamen. Alle vijf werden ze aangenomen. Via een fonds konden ze studeren. Shcherbakov verbrandde zijn schepen achter zich en haalde in Groningen een bachelor en master klassiek en een bachelor jazzmuziek.
Tegenwoordig is hij trombonist in het Noordpool Orkest. Met een eigen groep speelt hij klassieke muziek en jazz. Hij schrijft arrangementen, geeft les en dirigeert een studentenbigband. Ze zeggen tegen hem dat in Amsterdam meer kansen voor hem liggen, maar Shcherbakov moet niet veel hebben van grote steden. Zes jaar woonde hij in Sint-Petersburg met zeven miljoen inwoners. Hoe meer mensen op een kluitje, hoe minder blij ze zijn, heeft hij vastgesteld. Het lijkt wel of mensen in zo’n meute elkaars concurrenten zijn. In Sint-Petersburg zag hij nooit iemand glimlachen op straat.
Hij fietst graag rond in de omgeving van Groningen. Vorige zomer kon je hem treffen op een bankje bij de Dorkwerdersluis waar het Van Starkenborghkanaal en het Reitdiep elkaar kruisen. Pavel blies er zachtjes op een dwarsfluit, bij wijze van meditatie. In muziek kan hij veel kwijt. Zeker nu, met de oorlog die hem boos maakt en verdrietig. Muziek biedt telkens een welkome afleiding. Ze kan hem altijd redden. Zodra hij zijn instrument opneemt, voelt de wereld mooi en goed. Toch is zijn leven niet compleet. Shcherbakov staat op pauzestand. Hij wil graag Nederlander worden, zit in een procedure voor een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd. Het is een moeizaam proces om de rechter te overtuigen dat hij als professionele jazztrombonist een meerwaarde heeft voor het Noorden. In zijn thuisland wil hij niet meer wonen, helemaal niet nu Poetin de reputatie van het land naar de kloten heeft geholpen met zijn Oekraïne-oorlog. Shcherbakov heeft zich in het openbaar tegen die oorlog uitgesproken en riskeert in Rusland nu gevangenisstraf.
Maar ook hier voelt hij zich gevangen. Wat zou hij graag verlost worden van het drukkende gevoel dat illegaal zijn met zich meebrengt. Hij droomt ervan dezelfde rechten te hebben als zijn buren, zijn collega’s, de Russische musici die wel een Nederlands paspoort hebben. Een rijbewijs mogen halen, een hypotheek aanvragen. Na twintig jaar woont Pavel Shcherbakov nog op een studentenkamer in Paddepoel. Eerste deelde hij die met zijn kat Zaika, maar die leeft niet meer. Een eigen familie, met vrouw en kinderen, hij durft het niet aan, zolang niet zeker is of hij mag blijven.
Pavel Shcherbakov
Geboren 18 februari 1980 in Kaliningrad (Rusland)
Is jazztrombonist
Noorderling sinds 2001
Woont in Groningen
Kwam uit Sint-Petersburg
Huisgenoten woont alleen
Nieuwe Noorderlingen
Waargebeurdeverhalenschrijver Ellis Ellenbroek onderzoekt hoe het nieuwkomers in het Noorden vergaat.
