Precies honderd jaar geleden werd de Ruilverkavelingswet van kracht. Het was het startsein voor een ongekende landschappelijke herinrichting die vooral na 1945 serieus momentum kreeg. Driekwart van het Nederlandse platteland ging minimaal één keer op de schop.
Terugkijkend is de overheersende opinie dat eeuwenoud cultuurlandschap heeft moeten wijken voor een nietsontziende herinrichting ten behoeve van intensieve landbouw. In sommige gebieden is dat inderdaad zo gegaan, maar op de meeste plekken is er wel degelijk serieus nagedacht over het landschap. In het kielzog van de ruilverkaveling werd er bijvoorbeeld veel groen aangeplant, zodat – zoals Henk van Blerck zegt in deze Noorderbreedte – ‘de variatie en schoonheid van de verschillende landschappen niet weggepoetst zouden worden, maar juist zouden worden versterkt.’
Daarnaast is de ene ruilverkaveling bepaald de andere niet. De Ruilverkavelingswet wordt nog steeds ingezet. Om aaneengesloten natuurgebieden te verkrijgen, of om het landgebruik beter af te kunnen stemmen op het water en de bodem, zoals in het interview met landschapsarchitect Peter de Ruyter in dit nummer naar voren komt. De ruilverkaveling heeft ons het landschap gegeven zoals we het nu kennen. Een ecologisch sterk verarmd landschap dat we nooit gewenst hebben, maar dat we wel zijn gaan zien als ‘typisch’ Nederlands. Sterker nog: we zijn ervan gaan houden.
