Kanalen zijn maritieme snelwegen waar ogenschijnlijk niet veel gebeurt, maar altijd van alles gaande is. Mijn verblijf in het buurtschap Schuilenburg duurde een kwartiertje en in die tijdspanne ging de draaibrug twee keer opzij voor het scheepvaartverkeer. Niet dat de kadetjes etende fietsers die toen op het bankje zaten daarvan opkeken. Ze zagen een schip vol goederen voorbij komen en dachten er het hunne van– althans dat denk ik. Zouden ze weten dat er jaarlijks 200.000 containers deze draaibrug passeren? Of ze nu gevuld zijn met accu’s of broodbakjes: het zijn schakeltjes in een wirwar van logistieke kabels die de hele wereld omspannen.
Met dit gewichtige getal in gedachten zou je bijna vergeten dat de vaarweg tussen Lemmer en Groningen– naar strikt beleden geografische identiteit opgedeeld in het Prinses Margrietkanaal en het Van Starkenborghkanaal – in de jaren dertig van de vorige eeuw mede werd gerealiseerd als werkverschaffingsproject. Een soort melkertbaan avant la lettre, voorafgegaan door het gebruikelijke geruzie tussen Groningen en Friesland over wie, wat, wanneer, hoe en waarom. De huidige eigenaar Rijkswaterstaat spreekt dan ook liever van de ‘Hoofdvaarweg Lemmer- Delfzijl’. Bij de stad Groningen takt het Van Starkenborghkanaal aan op het Eemskanaal, waarmee de totale lengte van het traject uitkomt op 118 kilometer.
‘Bankjes hebben zo hun eigen meerjarenprogramma’s’
Die 200.000 bakken zijn nog niet genoeg, want in het zogeheten MIRT Overzicht 2023 (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport) lees ik: ‘De schaalvergroting in de binnenvaart, het grote aantal recreatievaartuigen en de technische staat van de nog niet vervangen objecten, vragen om vernieuwing en verbetering van de vaarweg, met name bij de bruggen en sluizen.’ Verbetering is nodig, want sinds oktober 2021 is deze draaibrug wegens gebrekkige technische staat gesloten voor zwaar verkeer. Toch houd ik mijn hart vast. In 2017 werd de brug al ernstig beschadigd door een containerschip. De botsing staat in een traditie, want relatief nieuwe bruggen bij Groningen en Aduard werden in het recente verleden ook onklaar gemaakt door rammende schepen.
Dat is toch andere koek dan het plaatsen van twee staanders met daarop vijf planken en enkele schroeven. Bankjes hebben zo hun eigen meerjarenprogramma’s. In de duurzaamheidsagenda van de gemeente Tytsjerksteradiel staat dat de gemeente overgaat tot een circulair inkoop- en aanbestedingsbeleid, een ambitie die ook geldt voor het overige straatmeubilair. Tijden veranderen: dat een circulair geproduceerd straatbankje straks geramd kan worden door een elektrisch geladen deelauto had tot voor kort niemand gedacht. Ook op de oevers is dus van alles gaande.
Jaap Krol schreef onder meer Wederzien, over de wederopbouw in Noord-Nederland. Onlangs verscheen De Straatlas van Nederland, een boek over straatmeubilair. In de komende Noorderbreedtes lees je hieruit een kleine selectie.
