Pioniers waren het, de sociaal bewogen arts Pieter Bloemers Middendorp (1877-1958) en de fotograaf Tonnis Post (1877-1930). Gezamenlijk trokken ze aan het begin van deze eeuw door het gewest Westerwolde om in woord en beeld de schrijnende woonomstandigheden van de plattelandsbevolking vast te leggen. De provincie Groningen heeft beide namen aan de vergetelheid ontrukt door in 1990 een tweejaarlijkse opdracht in te stellen voor documentaire fotografie: de Post Middendorp Opdracht (PMO). Winnaar in 1998 is Annie van Gemert. De auteur is communicatiemedewerker van de provincie Groningen.

Inmiddels hebben vier fotografen een persoonlijk document gemaakt op verschillende thema’s. De eerste winnaar van de PMO was de Groningse fotograaf John Mulder die met Groningen Onderweg een ontroerend en ontnuchterend beeld schetste van Groningers in alledaagse situaties. De eveneens uit Groningen afkomstige fotograaf Rob de Jong portretteerde oud-bestuurders van Groninger gemeenten in De Beslissers. De opdracht stond aanvankelijk open voor noordelijke fotografen, maar dit werd later verruimd tot het hele land. Na twee zwart-witfotoseries maakte de Amsterdamse fotograaf Paul Gofferjé een verrassende serie panoramafoto’s in speciaal ontworpen lichtbakken, waarin het thema ‘Landverdedigers’ tot uitdrukking werd gebracht.

De Nijmeegse fotografe Annie van Gemert werd in 1997 door de jury als beste kandidaat geselecteerd om het thema ‘Jong Wonen, jongeren in de jaren negentig’ te verbeelden. Het oordeel van de juryleden Arthur Blonk en Harry Cock was mede gebaseerd op eerder werk van Annie van Gemert, het in boekvorm verschenen Uniformiteit, over meisjesinternaten in Vlaanderen, en een serie portretten over grote gezinnen in Amsterdam. Zowel de stad als de provincie Groningen waren voor Annie van Gemert onbekend terrein, maar in een jaar tijd is dat drastisch veranderd. Op haar zwerftochten door de provincie, op zoek naar geschikte kandidaten, verbaasde ze zich regelmatig over de positieve reacties van de mensen en hun bereidwilligheid om mee te werken aan een fotosessie. Soms geïnspireerd door het uiterlijk van een fraaie behuizing, belde ze aan of er misschien een jongere beschikbaar was om voor haar te poseren. Door haar speciale manier van benaderen kreeg ze het meestal voor elkaar om jonge mensen in hun eigen domein, de slaapkamer, te fotograferen. In sommige dorpen begon zich het gerucht te verspreiden dat er een fotografe was gesignaleerd op zoek naar modellen en of dat wel zuivere koffie was! In de stad Groningen belandde Annie van Gemert in een studentenhuis met voornamelijk Vindicaters. Ze werd een zeer regelmatige gast in Huize Zuiderpark en dit leverde een serie rake portretten op van het studentenleven in de jaren negentig.

Wat begon met het pionierswerk van het duo Post-Middendorp zal worden voortgezet door nieuwe generaties documentaire fotografen om de visuele geschiedschrijving voor het nageslacht te bewaren. In 1997 is de provincie een samenwerking aangegaan met de Groninger Archieven, waar de resultaten van de Post Middendorp Opdracht worden opgeslagen. Na exposities in het gebouw van de Groninger Archieven en het Provinciehuis gaan de foto’s van Annie van Gemert van februari tot oktober 1999 op reis langs openbare bibliotheken in de provincie. Bijschriften 1 Dimitrie, 23 jaar, student kunstacademie 2 Jarine, 14 en Jantina, 17 jaar, thuiswonende scholieren, Ulrum 3 Mariële, 19 jaar, veehoudster, thuiswonend, Bellingwolde. 4 Polo, 21 jaar, student biologie, studentenhuis Vindicat, Groningen

Trefwoorden