'De wind houdt nooit op met vertellen. Hij fluistert onze geschiedenis, hij waait onze herinneringen door ons heen, hij verzacht ze, streelt ze. De wind houdt nooit op met vertellen.' Dat zijn de beginregels uit het indrukwekkende fotoboek van Sjan Bijman, dat een prachtige beeld geeft van het veenkoloniale dorp Kiel-Windeweer.
Kiel-Windeweer is een acht kilometer lang lintdorp langs het met de hand gegraven Kieldiep, in de gemeente Hoogezand-Sappemeer. Het Groningse dorp heeft een ruig verleden, wordt met leegloop bedreigd, maar er komen zich ook nieuwe bewoners vestigen. Kiel-Windeweer heeft een rijk verenigingsleven en een monumentaal dorpsgezicht, maar geen winkels. Sjan Bijman noemt zichzelf fotografisch vormgeefster. Zij woonde zeven jaar in dit dorp, zonder dat ze iemand kende. Ze kwam er bij toeval, tijdens het uitvoeren van de opdracht ‘Het Veenkoloniaal Verlangen’ die ze had gekregen van het Veenmuseum in Barger-Compascuum in 1987-1988. Geboren op het Noord-Hollandse platteland van de Dorregeester polder, ten zuiden van Alkmaar, is ze altijd bezig geweest met creatieve activiteiten. Als kind fotograf…
'De wind houdt nooit op met vertellen. Hij fluistert onze geschiedenis, hij waait onze herinneringen door ons heen, hij verzacht ze, streelt ze. De wind houdt nooit op met vertellen.' Dat zijn de beginregels uit het indrukwekkende fotoboek van Sjan Bijman, dat een prachtige beeld geeft van het veenkoloniale dorp Kiel-Windeweer.
Kiel-Windeweer is een acht kilometer lang lintdorp langs het met de hand gegraven Kieldiep, in de gemeente Hoogezand-Sappemeer. Het Groningse dorp heeft een ruig verleden, wordt met leegloop bedreigd, maar er komen zich ook nieuwe bewoners vestigen. Kiel-Windeweer heeft een rijk verenigingsleven en een monumentaal dorpsgezicht, maar geen winkels. Sjan Bijman noemt zichzelf fotografisch vormgeefster. Zij woonde zeven jaar in dit dorp, zonder dat ze iemand kende. Ze kwam er bij toeval, tijdens het uitvoeren van de opdracht ‘Het Veenkoloniaal Verlangen’ die ze had gekregen van het Veenmuseum in Barger-Compascuum in 1987-1988. Geboren op het Noord-Hollandse platteland van de Dorregeester polder, ten zuiden van Alkmaar, is ze altijd bezig geweest met creatieve activiteiten. Als kind fotografeerde ze al met het toestel van haar vader. Op haar achttiende ging ze naar Frankrijk waar ze in Parijs de eerste lessen van een fotograaf kreeg. Sjan Bijman is als fotograaf bekend geworden door haar fotoboeken over de vrouwenbeweging, de akkerbouwacties in 1990 en de fotoreportages over het Europese platteland. Toen ze haar eerste boek over de vrouwenbeweging had gemaakt, ging ze naar de Rietveld Academie in Amsterdam. Van 1995 tot 1998 werkte ze in Stuttgart en sinds november 1998 woont ze in Schotland.
Smeltkroes
‘Ik was getroffen door de rechtlijnigheid en de ruimte. Kiel-Windeweer was vlak en had een kanaal’, antwoordt Bijman op de vraag waarom ze dat dorp als woonplaats koos, na Parijs en Haarlem. De liefde voor het dorp is gebleven. Het boek is daarvan de weerspiegeling. Bijman: ‘Het is een ode aan het dorp op het Europese platteland. De Veenkoloniën zijn een smeltkroes van mensen die overal elders vandaan kwamen. Het heeft een mooie geschiedenis en het veen fascineert me.’ In 1991 had ze een serie interviewtjes gemaakt in Kiel-Windeweer, over het leven en wonen op het platteland. Ze heeft dit vastgelegd in twaalf portretten. In 1997 kwam Bijman op het idee om het te herhalen, maar daarbij het landschap centraal te stellen. Ook de teksten zijn van haar hand, behalve de inleiding, die door Harm van der Veen is geschreven.
Het boekje toont 40 foto’s, bestaande uit panoramafoto’s uit 1998 in zwart/wit en kleurenfoto’s uit 1991 en 1997-1998. De teksten zijn gedrukt op een transparant papier. De kleurenfoto’s zijn met de hand ingeplakt. Het is in eigen beheer uitgegeven en voor 55,- te koop in het Veenkoloniaal Museum in Veendam en bij boekhandel Godert Walter te Groningen. De oplage van 450 maakt het boekje bijna tot een collectors item (ISBN 90-9011605-2).
