Tot ongeveer twee eeuwen geleden bestonden er in Nederland nog geen gemeenten. In de provincie Groningen kenden toen alleen Appingedam en de stad Groningen een eigen bestuur. Sindsdien is er veel veranderd in het lokale bestuurlijke landschap. Dit artikel geeft een overzicht van gemeentelijke (her)indelingen gedurende de afgelopen twee eeuwen in de provincie Groningen.

Het aantal gemeenten in de provincie Groningen is de afgelopen twee eeuwen door gemeentelijke herindelingen en gemeentegrenswijzigingen per saldo fors afgenomen. Op 21 oktober 1811 werd een verdeling van 62 gemeenten vastgesteld. Sinds 1990 zijn er echter nog maar 25 gemeenten over (figuur 1). Ter vergelijking: in de vroege periode van het Koninkrijk der Nederlanden kende Nederland als geheel ruim 1200 gemeenten, waarvan er in 2001 nog 504 over zijn.
Het ruimtelijke effect van de gemeentegrenswijzigingen wordt zichtbaar in de vergelijking tussen de kaarten van de provincie Groningen naar gemeente in 1811, toen er 62 gemeenten waren, en in 2001, met 25 gemeenten (figuur 2 en 3).

Bestuurlijke eenheid
Het begrip gemeente als lokale bestuurlijke eenheid, zoals we dat nu kennen, dateert ui…

Wij willen onze journalistiek zo open mogelijk houden omdat we onze liefde voor het Noorden graag met iedereen delen. Om deze onafhankelijke journalistiek mogelijk te maken, investeren wij veel tijd. Wij hebben lezers nodig om dit te kunnen blijven doen. Voor slechts €57,50 per jaar kun je ons steunen en krijg je vier keer per jaar ons tijdschrift opgestuurd.