Even ten zuiden van het noord Groningse dorp Middelstum, daar waar het Westerwijtwerdermaar en het Boterdiep bij elkaar komen, ligt het kanaalstreekje Fraamklap. Vlak bij de brug (klap) over het Boterdiep ligt het café met de naam Tuitman, genoemd naar de in 1994 overleden eigenaar Eiko Tuitman. Samen met zijn vrouw Harmke hield Eiko vanaf 1956 het café draaiende

Even ten zuiden van het noord Groningse dorp Middelstum, daar waar het Westerwijtwerdermaar en het Boterdiep bij elkaar komen, ligt het kanaalstreekje Fraamklap. Een kleine nederzetting van enkele woningen en een boerderij. Het nabijgelegen industrieterrein dat vanouds bij Fraamklap hoort, valt naast het idyllische dorpsbeeld wat uit de toon vanwege de grote moderne bedrijvenvestigingen. Van alle nijverheid en nering die Fraamklap vroeger kende, kuiperij, smederij, slagerij, kalkbranderij, scheepswerf en steenfabriek, is alleen het café gebleven. Vlak bij de brug (klap) over het Boterdiep ligt het café met de naam Tuitman, genoemd naar de in 1994 overleden eigenaar Eiko Tuitman. Samen met zijn vrouw Harmke hield Eiko vanaf 1956 het café draaiende. Het was vanaf die tijd tot 1980 een drukke periode. Veel transport ging toen nog over water: pramen met bieten en aardappelen en schepen met zand en grint vulden de kanalen en de scheepslui vulden de cafés. Toen het transport overging op vrachtwagens kreeg het café er een benzinepomp bij, die in de jaren negentig weer werd opgeheven. Jarenlang had het café een kruidenierszaak onder één dak. Vanaf 1994 runt Harmke Tuitman (71) het café met slijterij in haar eentje. Veel klanten kennen het café onder de naam Appie Tuitman. Met ‘Appie’ wordt Harmke bedoeld die, toen ze nog een meisje was, de ‘nieuwe’ naam op een dag plotseling van haar zuster kreeg. ‘Appie’ houdt van gezelligheid en van haar rol als gastvrouw. ‘Ik denk dat er tegenwoordig veel behoefte is aan sfeer. Ik zou de schuur kunnen verbouwen om het bedrijf wat groter te maken, want de klandizie neemt alleen maar toe, maar het is me te veel om groter te ondernemen.’
En over haar plezier om door te gaan: ‘Je raakt vertrouwd met de vaste klanten en groepen die hier komen. De damesbridgeclub uit Bedum, de jagersvereniging, een vereniging voor verzamelaars van oldtimers en elke zaterdag de stamgasten uit Middelstum. Het café is een dagcafé. Het is open zodra ik wakker ben en sluit ’s avonds om zeven uur.’
Het interieur is huiselijk gemaakt met potplanten en schilderijen. Middenin het biljart, in een hoek de tv. In de buurt van het dartbord hangt een portret van Willem de Zwijger. Het heeft hier en daar iets van een huiskamercafé, zoals er wel meer waren in de omgeving. In het nabijgelegen waterdorp Onderdendam bestonden in de jaren tachtig nog vier cafés. Nu is er niet één meer. Harmke: ‘De mensen willen tijdens een fiets- of schaatstocht toch ergens een café bezoeken. Ik heb het wat drukker gekregen sinds er cafés in de omgeving zijn verdwenen. Vooral als er geschaatst kan worden is het hier vol. Op de route van de Noorderrondrit kom je hier drie keer langs. Ze noemen Fraamklap wel het Bartlehiem van Groningen.’ In de zomer, als de recreatievaart op gang komt, bedient Harmke ook de brug over het Boterdiep. Tot 1 oktober wordt op vaste tijden zes keer per dag de brug opgehaald.
Café Tuitman, eens het levendige centrum van actieve plattelandseconomie, nu een gastvrije aanlegplaats voor recreanten en vriendenclubs. Harmke Tuitman: ‘Ik ga door zo lang het kan, maar de tuin moet ook nog.’

Trefwoorden