In 1963 kreeg de toen 24-jarige fotograaf Herman Conens, geboren en getogen in Hoogezand, een vergunning voor het maken van luchtfoto’s. Zijn werkterrein is heel Nederland, maar de meeste foto’s heeft hij toch in het Noorden geschoten. ‘De eerste luchtfoto maakte ik in 1961, dus nog voor ik de officiële vergunning had, van het Natuurkundig Lab aan de Westersingel in Groningen. De volgende opdracht was de aardappelmeelfabriek van W.A. Scholten in Foxhol. Ik fotografeerde toen nog voor Luchtreclame Eelde en in 1968 heb ik Aerophoto Eelde opgericht als zelfstandig bedrijf met een locatie op Eelde. Aanvankelijk huurde ik een vliegtuig, maar in 1973 kocht ik een tweedehands Cessna 150 voor 30.000 gulden. Na twee jaar heb ik een nieuwe Cessna gekocht voor 65.000 gulden en ik kreeg voor mijn oude hetzelfde terug als wat ik ervoor betaald had.’
Met de Cessna PH-APE vliegt Conens nog steeds. Als hij nu een nieuw toestel moet kopen kost dat zo’n 100.000 euro. Vliegtuigen worden heel goed en vaak onderhouden en er zijn veel keuringen: iedere vijftig uur krijgt de motor een beurt. ‘Met dit vliegtuig heb ik nu ruim 3100 uur gevlogen. Daarnaast leen ik vliegtuigen als de mijne in onderhoud is.’
Opdrachten
‘Ik fotografeer ook evenementen als Elfstedentocht, Skûtsjesilen, TT, 28 augustus; het is nooit een vetpot, maar wel heel gezellig. De lastigste opdracht was het fotograferen een boot die op de Noordzee gezonken was. Uiteindelijk zag je alleen nog een stukje van de mast. Een van de leukere opnames was van Flevo Natuur, een opdracht van de naturistenvereniging. Naast overzichten moest ik ook details fotograferen. Toen we dichterbij kwamen lieten de naturisten tientallen ballonnen op, zodat hun eigen opdracht maar ten dele uitgevoerd kon worden. Een andere opdracht kreeg ik van de directeur van de Middenstandsbank van Zuidlaren. Hij wilde een foto van een noodgebouw van de bank. Toen ik de foto afleverde was de man ontdaan, want het voltallige personeel zat buiten op klapstoeltjes in het zonnetje. Om 11 uur ’s morgens, bleek uit het feit dat de torenklok erop stond.’
Hij vliegt zo’n honderd uur per jaar en een vlucht duurt een tot drie uur. Zijn opdrachtgevers zijn bedrijven, ingenieursbureaus, gemeenten, zeehavens. ‘Voor het Rijks Oudheidkundig Bodemonderzoek fotografeer ik elk jaar in heel Nederland.’
Archieffunctie
Herman Conens heeft tot februari 2003 in totaal in Nederland 27.304 locaties gefotografeerd, waarvan 10.668 in de provincie Groningen, 5537 in Fryslân en 4988 in Drenthe. Dat moet je vermenigvuldigen met vijf als het gaat om het aantal opnames. ‘Vooral dagbladen en tijdschriften maken gebruik van mijn archief.’ Dat archief wordt steeds belangrijker want het bevat een schat aan informatie over het landschap en steden van de laatste veertig jaar.
José Geling kwam in 1979 in dienst bij Aerophoto Eelde. Ze is de rechterhand van Herman en doet de administratie, het archief en de planning. Ze heeft een fabuleus geheugen en kent Noord-Nederland via luchtfoto’s en topografische atlassen als geen ander. Ze beheert ook een luchtfotoarchief uit de jaren vijftig van Huug Smit, docent aan Academie Minerva en de voorganger van Herman Conens. In dat bijzondere archief zitten bijna tweeduizend zwartwitfoto’s van heel Nederland.
Dit najaar komt er een boek uit met luchtfoto’s die Herman Conens de laatste veertig jaar heeft genomen.
