Redactioneel: Vol

Zelfs het Jeugdjournaal leverde in januari een bijdrage aan de televisiedemocratie. Kinderen gingen in gesprek met politici. Gerrit Zalm kreeg de vraag voorgelegd of Nederland vol is. Hij antwoordde bevestigend. De daaropvolgende vraag was waarom Zalms partij dan nog steeds meer nieuwe wegen aan wil leggen.
Ik genoot en dacht tegelijkertijd aan een artikeltje dat ik onlangs las en waarin de jongste prognoses van het Centraal Bureau voor de Statistiek op een rij werden gezet. Over twaalf jaar, in 2015, zal Nederland voor het eerst meer dan 17 miljoen inwoners tellen. Momenteel stopt de teller bij 16,2 miljoen. Volgens het CBS zullen we de 18 miljoen niet halen, want voor het jaar 2050 is een inwonertal van 17,6 miljoen berekend.
In hetzelfde bericht werd melding gemaakt van het feit dat …

Zelfs het Jeugdjournaal leverde in januari een bijdrage aan de televisiedemocratie. Kinderen gingen in gesprek met politici. Gerrit Zalm kreeg de vraag voorgelegd of Nederland vol is. Hij antwoordde bevestigend. De daaropvolgende vraag was waarom Zalms partij dan nog steeds meer nieuwe wegen aan wil leggen.
Ik genoot en dacht tegelijkertijd aan een artikeltje dat ik onlangs las en waarin de jongste prognoses van het Centraal Bureau voor de Statistiek op een rij werden gezet. Over twaalf jaar, in 2015, zal Nederland voor het eerst meer dan 17 miljoen inwoners tellen. Momenteel stopt de teller bij 16,2 miljoen. Volgens het CBS zullen we de 18 miljoen niet halen, want voor het jaar 2050 is een inwonertal van 17,6 miljoen berekend.
In hetzelfde bericht werd melding gemaakt van het feit dat in 2002 het aantal immigranten fors is gedaald. Dat zou verband houden met de minder gunstige economische ontwikkelingen in deze contreien. Nederland is hierdoor minder in trek bij asielzoekers. Dit suggereert dat vluchtelingen hier in belangrijke mate om economische redenen hun toevlucht zoeken. Logisch, denk ik dan. Ze halen gewoon terug wat wij ze ooit afgepakt hebben. Als ik het hier slecht zou hebben zou ik misschien ook in andere delen van de wereld mijn geluk beproeven. Veel Nederlanders doen dat. Soms om religieuze redenen. Ooit trok dominee Van Raalte met veel geloofsgenoten uit Sleen en omgeving naar de Amerikaanse staat Michigan en stichtte daar de stad Holland. Er zijn nog altijd goede contacten tussen Michigan en Noord-Nederland. Nog niet zo lang geleden bood Relus ter Beek de stad Holland al eens een beeldengroep aan die een stel Drentse pioniers voor moest stellen die zich daar anderhalve eeuw geleden vestigden.
Een wonderlijk fenomeen trouwens, zo’n door Noord-Nederlanders gestichte stad aan de andere kant van de oceaan. Ook een onthullend fenomeen. Pioniers worden ze genoemd, het volk dat daar 150 jaar geleden onder leiding van die dominee heen trok. Flauwekul natuurlijk. Het waren gewoon asielzoekers. Religieuze asielzoekers, net als dat al die noordelijke al dan niet agrarische emigranten naar Canada, Nieuw-Zeeland en Denemarken economische vluchtelingen zijn. Ze gaan erheen om het beter te krijgen. Als je hier weggaat ben je een pionier, als je hiernaartoe komt een profiteur. De reisrichting bepaalt de woordkeus.
Maar ik dwaal af. Weer terug naar het CBS. Het wordt hoe dan ook druk in Nederland en iedereen zal, ongeacht de herkomst, ergens moeten wonen. En als de plannen voor snellere treinverbindingen en bredere wegen doorgaan dan zullen ook Groningen, Friesland en Drenthe dichter bevolkt raken, of we dat nou leuk vinden of niet. Er zal gebouwd moeten worden. Mensen zullen ergens moeten wonen.
Organisaties die zich bezighouden met de groene ruimte, maken zich vooral druk over de vraag waar niét gebouwd mag worden. Groene woordvoerders weten zo langzamerhand exact wat ongewenst is. Veel dorpsuitbreidingen zijn taboe verklaard met een indringende verwijzing naar het fenomeen van de witte schimmel. Ik kan me daar wel iets bij voorstellen, maar ik heb diezelfde woordvoerders er nog niet zo vaak op kunnen betrappen dat ze op een realistische wijze aangeven hoe het dan wél zou moeten met de huisvesting van die honderdduizenden mensen die goede huisvesting nodig hebben. Stellen ze hun eigen riante woonboerderijen of herenhuizen beschikbaar voor woningsplitsing om daarmee voldoende woonvolume te creëren? Niks van gemerkt.
Jaren geleden leefde in Drenthe het idee om ergens in het veenkoloniale gebied een nieuw dorp te bouwen. De naam was zelfs al bedacht: Hunsow. Het idee is, voorzover het Drenthe betreft, een stille dood gestorven. Gelukkig wordt het elders wel opgepakt. Het Oost-Groningse Bellingwedde en het Duitse Rhede willen samen een nieuw dorp bouwen, precies op de grens. Wethouder Melle Wachtmeester is de inspirerende bedenker van het plan. Een prima initiatief. (Zie elders in dit nummer). Nieuwe dorpen bieden nieuwe kansen voor een evenwichtige planologische ontwikkeling. Het hoeft overigens niet om volledige nieuwe vestiging te gaan. Ook bepaalde, op gunstig gelegen plaatsen gevestigde gehuchten zouden uit kunnen groeien tot volwaardige echte dorpen met alles erop en eraan.
Wie zich in de materie verdiept ziet de voordelen. Om te beginnen is het een belangrijke bijdrage in het voorzien in de woningbehoefte die zal ontstaan als de cijfers van het CBS werkelijkheid worden. Ook kan via deze nieuwe dorpen voorkomen worden dat aan bestaande oude kernen niet passende nieuwbouwwijken worden vastgeplakt die er identiek uitzien in Zeeland, Limburg en Drenthe, waardoor je nauwelijks nog beseft waar je je in Nederland bevindt. Regionale verschillen kunnen weer worden versterkt. Door in de nieuwe kernen zeer divers te bouwen kan een evenwichtige bevolkingsopbouw worden gerealiseerd en kan worden voorkomen dat alleen mensen met veel geld nog landelijk kunnen wonen. Integratie van wonen, werken en recreëren behoort vervolgens ook tot de mogelijkheden. Een steeds voller land vraagt om nieuwe ideeën. Hoogste tijd voor ontwerpers om zulke dorpen te ontwikkelen. De in maart gekozen nieuwe provinciale bestuurders mogen zich gelukkig prijzen. Een interessantere uitdaging is amper te vinden.