Een ruime wijk met prachtige tuinen, een parkgedeelte en honderd bejaardenwoningen in Bellingwolde-Oost: aanvankelijk was het er prettig toeven voor de toen gemiddeld zestigjarige senioren. Twintig jaar later lag dat anders: mannen woonden er nauwelijks meer en de overgebleven vrouwen hadden meer behoefte aan hulp en zorg gekregen.

In totaal zijn er nu zeven Steunstees in de gemeente Bellingwedde: in Rhederbrug, Bellingwolde-Oost, Veelerveen, Vriescheloo, Wedde en twee in Blijham. Vier zijn gehuisvest in het dorpshuis, twee in een bejaardenwoning en één in een oude huishoudschool. Verder zijn er twee steunpunten in de gemeente Pekela en drie in Scheemda, nu nog zorgposten geheten.

Schilderen en spitten

Het informatiepunt, ontmoetingspunt, vraagbaak en luisterend oor, ofwel Steunstee Blijham zetelt onopvallend in één van de seniorenwoningen aan de Oosterstraat. Naast de dagelijkse spreekuren vinden er onder meer wekelijkse koffieochtenden en informatieavonden plaats over vochtbalans en incontinentie, suikerziekte, dementie en mantelzorg. Hoewel de Steunstee er is voor elke dorpsbewoner, zijn het vaak ouderen die aankloppen.
Iedere Steunstee heeft een beheerder die wordt bijgestaan door vrijwilligers. De helpende hand is over het algemeen gratis, alleen voor intensievere klussen als schilderen of spitten wordt een kleine vergoeding gevraagd: € 2, 25 per uur. Beheerster Tonny Lamers: ‘Mensen komen hier bijvoorbeeld met vragen over huursubsidie of de eindejaarsuitkering. Vragen over kwijtschelding van schulden krijgen we niet snel. Die mentaliteit heerst hier niet. Het is ook een kwestie van vertrouwen: dat moet je winnen en verdienen. Daarnaast begeleiden we ouderen naar het ziekenhuis en regelen we gezamenlijke uitstapjes. Laatst nog hebben we met een hele groep een tuincentrum bezocht.’ Soms kan de Steunstee geen directe hulp bieden, maar iemand met lege handen naar huis sturen doen beheerders nooit.
‘De dorpsbeheerders zijn de ogen en oren van het dorp. De kwaliteit van een Steunstee staat of valt met deze personen,’ stelt Trijnie de Roo. Zij is coördinator van de zeven Steunstees en begeleidt de beheerders. Hun werk verschilt enigszins per dorp. De Roo: ‘In Blijham vragen veel mensen hulp bij het invullen van formulieren en in Bellingwolde-Oost krijgen we veel aanvragen in het kader van de Wet Voorziening Gehandicapten. Maar in Wedde doen ze dit soort dingen liever zelf of vragen ze de buren om hulp. De gezamenlijke maaltijden lopen daar weer wel goed.’

Steunregisseurs

De ontwikkelingen staan niet stil. In de vier gemeentes van het Oldambt en in de gemeente Pekela zorgt samenwerkingsverband Wel Thuis voor verbreding en verdieping van het Steunsteemodel. Verbreding in de zin van meer Steunstees en verdieping door uitbreiding van het dienstenpakket, verbetering van de structuur en het inhuren van meer professionele uren. Wim van Geffen, projectleider Wel Thuis daarover: ‘In Bellingwolde draait sinds anderhalf jaar een proef met Steunregisseurs. De bedoeling is dat zij mensen thuis helpen om alle zorg en dienstverlening op elkaar af te stemmen. Ze geven advies en concrete hulp en controleren later of het in de praktijk goed uitpakt. De Steunregisseurs hebben ook gekeken naar de wachtlijsten voor verzorgingstehuizen. Veel ouderen bleken zich uit voorzorg of tijdens een crisis op te geven, bijvoorbeeld bij het overlijden van de partner. Wanneer deze mensen goede zorg kregen aangeboden, bleken ze zich toch vaak wel te redden en bleven ze liever in hun eigen huis.’
Naast het project Steunregisseurs loopt een ander project waarbij mensen worden bezocht die op de wachtlijst voor een aanleunwoning staan. Dat zijn er ruim honderd, terwijl er jaarlijks slechts plaats is voor één of twee. Een gevoel van onveiligheid is een belangrijke reden om zich op te geven. Van Geffen: ‘Ook hier blijken er andere oplossingen mogelijk, bijvoorbeeld een alarmeringssysteem. Veel zorgvoorzieningen zijn thuis te regelen.’

E-mailen met de huisarts

Van Geffen is optimistisch gestemd over de toekomst van de Steunstees. ‘Met iedere vraag moet je daar in de toekomst terecht kunnen, of het nu gaat over een kapotte lantaarnpaal of thuiszorg. In de Steunstee zit een bemiddelaar die alles mag regelen, totdat iemand een zorgindicatie heeft. Dan komt de regisseur in beeld. Die kan helpen alle benodigde zorg in het eigen dorp te regelen.’
Een nieuwe Steunstee in Bellingwolde-Oost moet straks alles aanbieden wat een verzorgingshuis ook doet. En het liefst nog meer. Coördinator De Roo denkt daarbij aan een oplaadpunt voor de chipknip, het regelen van vervoer naar bijvoorbeeld de markt, het aanbieden van digitale diensten als e-mailen met de huisarts, computercursussen en aansluiting bij het alarmeringssysteem. ‘De wijk met Steunstee vervangt het verzorgingstehuis. Uiteindelijk willen mensen het liefst zelfstandig blijven wonen, ze willen alleen niet vereenzamen.’

Trefwoorden