‘…en waarom’, vraagt de trouwambtenares, ‘werd deze kandidaat wel door vrienden en familie goedgekeurd?’ Nog voor de in crèmekleurige jurk gehulde bruid antwoord kan geven, rollen de kreten al van de houten bankjes in de Oerdhut. ‘Omdat-ie bier drinkt!’ ‘Omdat het de eerste was met een baan!’ Een bulderend gelach zwelt aan boven de duinen van het Oerd om te verdrinken in een forse zomerbries. Even verderop parkeert een aantal toeristen de fiets om te ontdekken waar de ophef om te doen is. Ze drommen samen rond de halfopen hut. Vijf kilometer van de dichtstbijzijnde huizen, midden in een van de mooiste natuurgebieden van Noord-Nederland: niet direct een plek waar je een trouwerij verwacht.
Oerdhut
NS-medewerker Tony Nelis en bruid Bea Kisteman wilden een bijzonder huwelijk en kozen w…
‘…en waarom’, vraagt de trouwambtenares, ‘werd deze kandidaat wel door vrienden en familie goedgekeurd?’ Nog voor de in crèmekleurige jurk gehulde bruid antwoord kan geven, rollen de kreten al van de houten bankjes in de Oerdhut. ‘Omdat-ie bier drinkt!’ ‘Omdat het de eerste was met een baan!’ Een bulderend gelach zwelt aan boven de duinen van het Oerd om te verdrinken in een forse zomerbries. Even verderop parkeert een aantal toeristen de fiets om te ontdekken waar de ophef om te doen is. Ze drommen samen rond de halfopen hut. Vijf kilometer van de dichtstbijzijnde huizen, midden in een van de mooiste natuurgebieden van Noord-Nederland: niet direct een plek waar je een trouwerij verwacht.
Oerdhut
NS-medewerker Tony Nelis en bruid Bea Kisteman wilden een bijzonder huwelijk en kozen waddendiamant Ameland als decor. Het is duidelijk waarom. Witte wolken marcheren door een overwegend blauwe hemel, krassende meeuwen scheren over de hut. Het Oerd is een uitgestrekt duingebied dat vooral faam geniet als broedgebied. De zilvermeeuw domineert, met 3300 paren. Maar ook de stormmeeuw, Britse mantelmeeuw, blauwe en bruine kiekendief, eidereend, wulp, kluut, tapuit en sprinkhaanrietzanger kunnen er door vogelaars bewonderd worden. Veel zoogdieren zijn er niet, flora des te meer. Dankzij het afwisselende landschap – van laag tot hoog, zout tot zoet, droog tot nat, kalkarm tot kalkrijk – zijn de omstandigheden ontstaan voor een grote verscheidenheid aan planten. De berm van het fietspad naar de hut is op deze julidag bijvoorbeeld een zee van glorieus paars. Even verderop ligt het uiterste puntje van het eiland, de Hon. In tegenstelling tot het oude Oerd, waar ooit een gelijknamig dorp lag dat in zee verdween, is het een jong en voortdurend veranderend gebied. Kwelders groeien aan, duinen vormen zich of verdwijnen weer. Allemaal in het zicht van de Oerdhut.
Toch, veel oog voor de natuurpracht heeft het paar niet. Wanneer ze niet participeren in een re-enactment van de eerste ontmoeting hebben ze vooral oog voor elkaar. De uitbundige Kisteman glundert wanneer haar ongeduld over een uitblijvend aanzoek ter sprake komt; een beproeving met een happy end. De trouwambtenares put in haar toespraak echter niet alleen uit de persoonlijke geschiedenis van het paar. Ook het roemruchte walvisvaardersverleden van het eiland komt uitgebreid aan bod. Terwijl kinderen ongedurig door de hut scharrelen, herinnert de in blauw gewaad gestoken ceremonieleidster aan de achttiende eeuw, toen elk voorjaar robuuste eilanders scheep gingen richting Spitsbergen. Tot het rampjaar 1777, toen Amelander commandeur Hidde Dirks Kat met zijn schip vast kwam te zitten in het pakijs. Met 51 man begon Kat een voettocht over het ijs, maar slechts achttien bereikten levend Groenland. Na een overwintering bij Eskimo’s keerden ze verslagen naar Ameland terug.
Het mag de pret van de dag niet drukken. Na de voltrekking klimt het gezelschap naar het uitzichtplateau, even hogerop. De kurken knallen, glazen lopen schuimend over. Ruim twintig meter boven NAP, dichter bij de hemel kun je – gebouwen daargelaten – op Ameland niet komen.
Stukje buitenland in Nederland
Nelis en Kisteman wilden oorspronkelijk in Italië trouwen. De fervente motorrijders stuitten bij dat plan echter op te veel financiële en organisatorische bezwaren. Nelis: ‘Voor veel vrienden was het niet doenlijk naar Italië te trekken voor een bruiloft. Daarom zijn we op zoek gegaan naar een stukje buitenland in Nederland. Ameland dus. Nee, ik kende het eiland niet. Ben hier ook nooit op vakantie geweest. Maar ik heb het afgelopen jaar wél vier keer de boot genomen om alles voor te bereiden.’
Met het zweet in de handen heeft hij de weken voorafgaand aan de grote dag het weer op teletekst in het oog gehouden. Een huwelijk midden in de natuur is afhankelijk van redelijke omstandigheden en het waddenweer heeft zo zijn nukken. Lachend: ‘Ik denk niet dat ik ooit zo intensief het weer heb gevolgd als nu.’ Niet dat er een man overboord was indien de hemelsluizen zich onverhoopt hadden geopend. Er waren zo nodig drie alternatieve locaties voorhanden geweest.
Na een glas of twee maakt het gezelschap zich klaar voor het vertrek naar restaurant Land- en Zeezicht, waar de receptie plaats zal vinden. Naast de Oerdhut staat al een tweetal huifkarren te wachten; de paarden ingetoomd door een authentieke Amelander met pet en rokende sigaar. Ernaast heeft de trouwfotograaf zijn auto pontificaal in het natuurgebied geparkeerd. Geen probleem. Eilanders bekeuren eilanders niet.
Trouwen op een waddeneiland
Het individualisme van de jaren negentig heeft sporen nagelaten op de huwelijksbranche. Sinds die hedonistische hoogtijdagen moeten niet alleen begrafenissen ‘anders’ en ‘persoonlijker’, ook de huwelijksmarkt is overspoeld met vraag naar bijzondere locaties en ceremonies. Wie neemt nog genoegen met een betonnen gemeentehuis? Een ‘Ja, ik wil’ in de echoput van een karakterloze trouwzaal? Hossen in een ranzige receptieruimte, waar Oom Wim straalbezopen onder de tafel verdwijnt, terwijl Oom Freek de videocamera ‘bepotelt’? De mooiste dag uit je leven moet jóuw mooiste dag zijn. Niet een fotokopie van de mooiste dag van zovele anderen. Wat mensen nu bindt, is de wil zich te onderscheiden. Daarnaast is het trouwtoerisme een afspiegeling van de veranderde perceptie van het huwelijk. Waar in het verleden het huwelijk een sterke zakelijke component had, is het getransformeerd tot een puur romantisch instituut. Een ‘gevoelskwestie’ die je niet af kunt doen met lopendebandwerk.
Veel plaatsen in Nederland bieden daarom alternatieve trouwdecors: Oudhollandse kerkjes, torens (bijvoorbeeld de Stompe Toren in Spaarnwoude) en andere pittoreske gelegenheden staan de trouwlustigen ter beschikking. Wie wil kan zich kasteelheer wanen op Kasteel Geldrop, Kasteel Huis de Voorst, Kasteel Oud Wassenaar of Kasteel Heeswijk, of voor het jawoord naar uitgestrekte landgoederen afreizen.
Als dat niet exotisch genoeg is, lonkt het buitenland. Honderden stellen trekken jaarlijks over de grens, een trend waar reisbureaus sinds de jaren negentig handig op in zijn gesprongen met speciale huwelijksarrangementen. In het Mexicaanse Cancun ligt een huwelijksboot te wachten in de vorm van een galjoen, volledig met als piraat uitgedoste bemanningsleden. De Caribische paradijzen Aruba, Barbados en de Dominicaanse Republiek bieden op hun beurt zonnige ceremonies voor prijzen die nauwelijks hoger liggen dan die van een standaardpakket in Nederland. Sprookjeshuwelijken in Disneyland of het lekker ordinaire Las Vegas behoren natuurlijk ook tot de mogelijkheden.
Het voordeel van ver weg trouwen is de handzame combinatie van huwelijk en huwelijksreis. Daarbij komen ‘foute’ ooms en akelige tantes de dag niet verstieren. Nadeel is dat ook anderen moeilijk aanwezig kunnen zijn. Op de waddeneilanden kan dat wél. De eilanden zijn niet alleen ‘een stukje buitenland’ binnen Nederland, huwelijken waarbij een overtocht met boot noodzakelijk is, lopen voor veel gasten automatisch uit op meerdaagse expedities. Voor én na het huwelijk kan worden doorgefeest, terwijl de dagelijkse besognes achterblijven op de vaste wal. En qua locaties doen de eilanden nauwelijks onder voor het echte buitenland. Denk aan de Oerdhut op Ameland, vuurtoren de Brandaris op Terschelling of een strandjuttershuisje op Vlieland. Tenminste, als laagwater het toestaat.
Trouwen op het strand moet kunnen
Van de circa zestig huwelijken die er jaarlijks op Ameland worden gesloten, zijn er 54 tussen van mensen van de vaste wal. Op Schiermonnikoog zijn de verhouding vergelijkbaar. ‘Maar wij sluiten er nóg meer’, aldus Jan Berend Bazuin. Bazuin, als restaurateur een begrip op Schier, heeft als Babs (Buitengewoon Ambtenaar Burgerlijke Stand) al menig landrot in de echt mogen verbinden. In het gemeentehuis, de kapel, de ontmoetingskerk of het dorpshuis van ’s lands kleinste gemeente. Bazuin: ‘Ik heb zelfs wel eens mensen op het strand getrouwd. Maar dat bleek achteraf helemaal niet te mogen.’
Het blijkt een knagende grief. Schiermonnikoog, in 1989 gebombardeerd tot eerste nationale park van Nederland, heeft natuurpracht die een ideaal decor voor huwelijksvoltrekkingen vormt. ‘Daarom had ik graag meer vrijheid gezien wat betreft locaties. Voor mijn part trouwen mensen op de Balg, het uiterste oostpuntje, waar nog natuurlijke duinvorming plaatsvindt; of op de plek waar ze elkaar ontmoet hebben. Het college is hier van mening dat het geen commercieel gebeuren moet worden. Het wordt dus niet actief gestimuleerd of aantrekkelijker gemaakt. De mensen die komen, komen vanzelf. Maar dat wil toch niet zeggen dat het allemaal niet wat frivoler kan? Vanaf Ameland kun je tegenwoordig op Engelsmanplaat trouwen. Daar staat tenslotte een huisje. Met een partytent op het strand moet dan toch ook kunnen?’
De mensen die naar Schier trekken om te trouwen, zijn voornamelijk mensen die op de een of andere manier aan het eiland verbonden zijn. ‘Het zijn mensen die hier geboren zijn, hier al lange tijd met vakantie gaan of elkaar hier ontmoet hebben. Het intieme van het eiland trekt ze. Zo’n boot ertussen heeft als voordeel dat je alleen met naaste familie en échte vrienden gaat. Je scheidt het kaf van het koren. Met zijn allen een weekend op een eiland, dat is toch hartstikke gezellig?’
Dat Schiermonnikoog zo’n kleine gemeente is, heeft nog een bijkomend voordeel, meent Bazuin. ‘De Babs zal meer aandacht aan het huwelijk besteden dan in een grote gemeente mogelijk is. Daar trouwen de mensen aan de lopende band. Je waant je er trouwvee. Nee, dat zal je op een waddeneiland niet snel gebeuren.’
