Nieuwlande heeft de naam in oorlogstijd een bijzonder dorp te zijn geweest. Tussen 1940 en 1945 hebben hier vele bewoners korte of langere tijd joodse onderduikers in huis gehad of anderszins hulp aan joden geboden. Meer dan veertig van hen hebben van de staat Israël de Yad Vashem-onderscheiding gekregen. Jo Schonewille is een van hen.

Het is een dorp van rechte lijnen. Een veenkolonie. Een dorp dat is ontstaan door het afgraven van het veen. De wijken liepen van west naar oost. De ontstaansgeschiedenis van dit zuidelijke deel van Drenthe valt op de kaart nog af te lezen. Ooit woonden in het dorp en omgeving alleen maar veenarbeiders. Aan het eind van de jaren dertig waren dat vooral boeren en landarbeiders. De boeren waren vanuit Groningen of de Drentse Veenkoloniën naar Nieuwlande gekomen. Ze waren gereformeerd en stemden Anti-Revolutionair. De arbeiders kwamen vooral uit Hoogeveen en waren hervormd of niet godsdienstig. Ze stemden Christelijk Historische Unie of SDAP. Er waren in die vooroorlogse jaren ook nog enkele liberalen en communisten, maar de NSB kreeg in Nieuwlande geen voet aan de grond.
Jo Schonewille (…

Wij willen onze journalistiek zo open mogelijk houden omdat we onze liefde voor het Noorden graag met iedereen delen. Om deze onafhankelijke journalistiek mogelijk te maken, investeren wij veel tijd. Wij hebben lezers nodig om dit te kunnen blijven doen. Voor slechts €52,50 per jaar kun je ons steunen en krijg je vier keer per jaar ons tijdschrift opgestuurd.