Is het wel een goed idee: die opslag van jaarlijks miljoenen tonnen CO2 in de krochten van de Noord-Nederlandse bodem?
Medio juni. Het Catshuis in Den Haag. Preciezer nog: een partytent tegen de gevel van het koetshuis op het landgoed. Balkenende en zijn vice-premiers Bos en Rouvoet pre-senteerden er hun beleidsplan voor de komende jaren, opgeschreven na honderd dagen dialoog met de samenleving.
Een verslaggever in de tent wilde weten of originele ideeën uit de maatschappij hun weg hadden gevonden in het beleidsstuk? Nou en of! De premier noemde meteen voorbeelden: duurzaamheidvouchers voor bedrijven, lespakketten over Europa op scholen, een landelijk meldpunt voor gestolen fietsen. En ook: de ondergrondse opslag van CO2. Een prachtig idee van onderop, declameerde de minister-president als vol-leerd manager bij speech. ‘Er komen één of twee grote demonstratieprojecten voor CO2-afvang en opslag’, lazen w…
Is het wel een goed idee: die opslag van jaarlijks miljoenen tonnen CO2 in de krochten van de Noord-Nederlandse bodem?
Medio juni. Het Catshuis in Den Haag. Preciezer nog: een partytent tegen de gevel van het koetshuis op het landgoed. Balkenende en zijn vice-premiers Bos en Rouvoet pre-senteerden er hun beleidsplan voor de komende jaren, opgeschreven na honderd dagen dialoog met de samenleving.
Een verslaggever in de tent wilde weten of originele ideeën uit de maatschappij hun weg hadden gevonden in het beleidsstuk? Nou en of! De premier noemde meteen voorbeelden: duurzaamheidvouchers voor bedrijven, lespakketten over Europa op scholen, een landelijk meldpunt voor gestolen fietsen. En ook: de ondergrondse opslag van CO2. Een prachtig idee van onderop, declameerde de minister-president als vol-leerd manager bij speech. ‘Er komen één of twee grote demonstratieprojecten voor CO2-afvang en opslag’, lazen we tegelijk in de uitgereikte stukken. Waar? Dat stond er niet bij.
Moeilijk om daar achter te komen, is het echter niet. Om te beginnen: het kabinet heeft de komende jaren tachtig miljoen euro over voor ondergrondse opslag van CO2. Bij de NUON-kolencentrale langs de Maas in het Limburgse Buggenum wordt naar verluidt gedacht aan een eerste pilot op kleine schaal. Voor het overige komt Noord-Nederland uitdrukkelijk in beeld. Want ligt daar niet ’s lands Energy Valley? En tekenden de provincie Groningen, het Rijk en NUON niet al een intentieverklaring over afvang, transport en opslag van CO2, in de praktijk te brengen bij de nieuwe kolencentrale in de Eemshaven?
Dan is er nog een lobbyclub onder leiding van de Groninger hoogleraar Catrinus Jepma, die het kabinet sterk in overweging geeft niet alleen de eigen CO2 maar ook een deel van de Duitse uitstoot van broeikasgassen op te slaan in lege gasvelden. Als het aan dit Platform Energietransitie ligt worden de lege gasvelden bij Slochteren, eld-ers in Noord-Nederland en onder de Noordzee op grote schaal gebruikt voor de onder-grondse opslag van CO2.
Waarom? In Nederland en vlak bij Nederland vindt ongeveer de helft van de Europese CO2-uitstoot plaats. Daar moeten we wat mee. Internationale verdragen verplichten ons de uitstoot van broeikasgassen sterk te verminderen. Ondergrondse CO2-opslag is bovendien veilig, weet Jepma.
Al die CO2-plannen kosten natuurlijk wel een lieve cent. Het platform raamt de kosten op ‘miljarden euro’s’, uiteraard op te brengen door de overheid. Want die is gehouden aan internationale milieudoelstellingen. Private partijen zullen het initiatief in deze niet nemen, verwacht Jepma.
Maar is het wel een goed idee: die opslag van jaarlijks miljoenen tonnen CO2 in de krochten van de Noord-Nederlandse bodem? De meningen blijken, zoals vaak in dit soort kwesties, verdeeld. Technologisch is het potentieel voor CO2-afvang en -opslag in elk geval erg groot, zeker bij nieuwe kolencentrales, berekende onlangs de Utrechtse onderzoeker Kay Damen.
Natuur en Milieu is positief over de bouw van een experimentele schone kolencentrale met CO2-opslag in lege aardgasvelden. ‘De klimaatveranderingen gaan zo snel’, meent Natuur en Milieu, ‘dat we het met energiebesparing en duurzame energie op korte ter-mijn misschien niet redden’.
Uitgesproken tegenstanders zijn er zeker ook. Zoals emeritus hoogleraar Oscar Schuil-ing. De idee van ondergrondse CO2-opslag is volgens hem ‘suf, verkwistend en fanta-sieloos (…) Net als ons afval willen we gifgassen wegmoffelen onder de grond. Zo van: dat is lekker weg’. De prof ziet meer in Olivijn, een mineraal dat CO2 neutraliseert. Olivijn is niet duur, makkelijk te verwerken en niet schaars. Alleen al Turkije ligt er vol mee, zag Schuiling met eigen ogen.
Andere criticasters kraken het ‘ogenschijnlijk appeltje-eitje-idee’ van de CO2-opslag om andere redenen af. Zij wijzen op het gevaar van ontsnapping uit de ondergrondse res-ervoirs. ‘Gassen zijn klein en mobiel. Ze glippen weg door de kleinste lekjes. Bij de eer-ste de beste aardbeving in Noord-Nederland bestaat het risico van dat soort lekjes, ja zelfs hele scheuren. En dan glippen die tonnen weggestopte CO2 toch weer de atmos-feer in’.
Bent u er nog? Ondergetekende zelf duizelt het intussen. Zoveel mensen, zoveel men-ingen. Politici zullen er zeker in Noord-Nederland nog een harde dobber aan krijgen om het publiek bij het debat en de besluitvorming over deze materie te betrekken. Dat zal niettemin moeten gebeuren. Zakelijk, als het even kan.
Burgers hebben er in dit geval recht op om – niet alleen via de geëigende inspraak-kanalen – direct over de voor- en nadelen van grootschalige ondergrondse CO2-opslag te kunnen meepraten en oordelen. Het onderwerp is té belangrijk om uitsluitend af te doen met discussies in de vergaderzalen van Tweede Kamer en Provinciale Staten.
Balkenende zei het zelf. De CO2-idee kwam van onderop. Laat het debat dan ook bot-tom up zijn. Zeker in Groningen.
