Ook de twintig Nationale Parken (waar natuurbescherming en recreatie centraal staan) vrezen voor hun voortbestaan. Samen vertellen zij het verhaal van de Nederlandse natuur: duinen, veen, zandgronden en klei met ieder hun eigen vegetatie. In het Noorden: Drentsche Aa, Schiermonnikoog, Alde Faenen, Lauwersmeer, Drents-Friese Wold, Dwingelderveld en Weerribben en Wieden. In de twee decennia van hun bestaan krijgen Nationale Parken steeds meer eigen smoel. En toen kwam er een staatssecretaris met een lange snuit… en die blies het verhaaltje uit.
Amerika was ruim een eeuw eerder met het concept ‘Nationale parken’ gekomen om het natuurschoon te koesteren en tevens de Amerikaanse identiteit eens goed op de kaart te zetten. Nou staan we in Nederland niet zo op ons nationale ponteneur, maar in onze natte delta hebben we toch heel specifieke natuur – met heel eigen soorten. De Nationale Parken zijn gericht op bescherming en vooral ook koestering daarvan; het nationale keurmerk voegt daar een extra dimensie aan toe.
Fred de Jong, de nieuwe directeur van IVN Noord is ontzet over de plannen. ‘Dit kun je niet maken. Er is jarenlang aan gewerkt om een heel netwerk van vrijwilligers op poten te zetten. Jaarlijks krijgen de parken 22 miljoen bezoekers, wij nemen elk jaar 3 miljoen mensen mee op excursie.’ De meest zichtbare resultaten zijn de informatiecentra, de voorlichtingsmaterialen en rondleidingen. Verzorgd door het IVN dat in elk park een eigen medewerker heeft gedetacheerd. ‘De boswachters worden ook enorm afgeknepen dus die hebben echt geen tijd om die voorlichting van ons over te nemen’, zegt De Jong bezorgd.
De provincies zullen zeker proberen om de Nationale Parken in de benen te houden – al verliest een gebied als Provinciaal Park toch wat glans. Maar zonder de bijbehorende subsidie van het rijk wordt die overname een moeizaam verhaal.
Zo’n zevenhonderd kilometer sloten kronkelen zich op het Middag-Humsterland door de taaie klei. De vroegere kreken vormen mooie karakteristieke elementen in het landschap. Met de benoeming tot Nationaal Landschap (waar cultuurhistorie en natuurwaarden gekoesterd worden) in 2006 leek deze fraaie structuur verzekerd voor het nageslacht. Maar de pret was van korte duur: de staatssecretaris die in Groningen groot groeide, Henk Bleker, schafte de twintig net opgerichte Nationale Landschappen meteen weer af. Exit, weg, opgeheven.
