De verbeten discussie over Zwarte Piet toont aan dat we grote moeite hebben met ons eigen verleden als slavenhandelaars en plantagebezitters. De auteurs van Sporen van het slavernijverleden in Groningen verbloemen niet dat hun boek een groter doel dient dan het wekken van interesse voor dit zwarte verleden; de bewustwording betreft ook de ongelijkheid in onze huidige samenleving.

Dit boek is geen pamflet of een doorwrochte studie, maar het voert de lezer via wandel- en fietsroutes langs plaatsen in Groningen die aan het slavernijverleden herinneren. Groningen speelde namelijk op de wereldslavenmarkt een rol van betekenis. Als deelnemers aan de West-Indische Compagnie (1621-1792) verdienden vele Groningers een fortuin aan de handel in slaven en aan de plantages waar zij diezelfde slaven te werk stelden.

De auteurs (die overigens consequent over ‘tot slaaf gemaakten’ in plaats van over ‘slaven’ spreken omdat niemand slaaf ís) halen dit onverkwikkelijke hoofdstuk uit onze geschiedenis naar hier. Niet langer speelt het zich af in verre landen, maar om de hoek, op de Groninger Ossenmarkt of de Menkemaborg in Uithuizen. De goedgedocumenteerde wandel- en fietsroutes voeren langs de fraaie woningen van de ondernemers, pakhuizen, winkelpanden, straatnaamborden en museumstukken die in verband staan met de slavernij. De plaatsen zijn meestal wel bekend, al dwingt het boek je er door een andere bril naar te kijken. En je realiseert je hoe zuur het is dat de geschiedenis van de slavernij slechts valt te vertellen door de rijkdom te tonen die over de rug van de slaven verdiend is. Want de verhalen van de slaven zelf zijn niet gedocumenteerd. Slechts zelden zien we hen even opdoemen, als exotisch ornament, overgeleverd verhaal of bediende op een portret van hun werkgeefster.

 

Sporen van het slavernijverleden in Groningen. Gids voor Stad en Ommeland.

Margriet Fokken, Barbara Henkes

Uitgeverij Passage

ISBN 978905452239
€ 15