Archieven van mijn vader » Noorderbreedte

Anneke de Groot stuurde een foto van oorlogsdocumenten in naar de Groninger Scheurkalender. Het is de eerste in een reeks die we onder de loep nemen, opzoek naar het verhaal achter bijzondere inzendingen.

Op de foto zien we een document over de bevrijding van de Duitsers in Groningen uit het archief van Anneke’s vader, Carolus de Groot. We zien twee kleine foto’s geplakt op papier, een net kader eromheen en een getypt bericht eronder. De handgeschreven aantekeningen doen vermoeden dat er met veel aandacht aan gewerkt is. De foto roept vragen op. Wat bewoog deze man om deze documenten te verzamelen? Wat voor invloed had de Tweede Wereldoorlog op zijn identiteit?

Precies 75 jaar nadat Groningen werd bevrijd, vertelt Anneke de Groot over het archief wat haar vader tijdens de Tweede Wereldoorlog bijhield. ‘Rond deze dagen vertelde mijn vader altijd veel over de oorlog: “Dan liep ik door het Noorderplantsoen en dan sprongen wij over de dode Duitsers heen.” Dat heeft enor…

Oorlog zat in hem

Drie jaar geleden overleed hij. Hij was een echte Groninger en sociaaldemocraat in hart en nieren. Hij was negen jaar toen de oorlog begon. Hij maakte de oorlog zeer bewust mee tijdens zijn vormende tienerjaren. Zo vormend, dat hij in zijn latere leven de oorlog niet los kon laten. Het zat in hem. Hij werd verwoed verzamelaar en documenteerde alles wat hij vinden kon. In woord en geschrift: foto’s, tijdschriften, bonnen, ooggetuigenverslagen. Gedreven door een gefascineerd onbegrip. Anneke citeert haar vader: ‘Hoe heeft dit zo kunnen gaan?’ Hij keerde elke steen om en noteerde zijn bevindingen.

Zijn ervaring bewaard

Een groot deel van de archieven is geveild. Anneke: ‘Dat wat over Groningen ging hebben we bewaard. Dat was zijn ervaring, zijn referentiekader.’ Er werd lang doorgevochten in Groningen, te lang. De binnenstad werd compleet verwoest. ‘De kaarten waren al geschud. Er werd gevochten om een stad waar niet voor gevochten had hoeven worden’, verwoordt Anneke het mooi.

De verhalen van haar vader hebben ook invloed gehad op Anneke. ‘Mijn broer en ik zijn grootgebracht met het idee dat je blij moet zijn met de overdaad die er nu is. Mijn vader zei altijd: “We gingen met niks de oorlog in, en we kwamen er met nog minder uit.”’

Een vrije geest

‘Mijn vader was iemand die vrij in het leven stond. Een vrije geest.’ Anneke omschrijft de weerklank van de oorlog op haar vaders leven niet alleen als negatief. Het heeft hem gemaakt tot wie hij was. Waar Groningen op 16 april bevrijd werd, werd hij nooit bevrijd van zijn onbegrip. Het was niet zomaar een verzameling, het was omvangrijk en erg nauwgezet gedocumenteerd. Met plezier ging hij op onderzoek uit. Zo probeerde hij er grip op te krijgen, en maakte er langzamerhand zijn hobby van.

‘Misschien een beetje uit de hand gelopen’, voegt Anneke lachend toe. Hij vertelde er ook graag over aan anderen. Aan het eind van het gesprek bedankt Anneke Noorderbreedte en de Groninger Scheurkalender namens haar vader. ‘Hij had dit leuk gevonden.’