Groot geld koopt Ameland

‘Waar onze caravan stond zou ik niet weten; ik herken het hier niet meer terug’, zegt gepensioneerd mbo-leraar ethiek Jan de Koning. In een moeilijk bij te houden tempo rijdt hij met zijn e-bike vakantiepark Boomhiemke op. Vijf jaar geleden verlieten De Koning en zijn vrouw noodgedwongen het vakantiepark naast Hollum. De eigenaar deed het van de hand aan Roompot, de Nederlandse gigant die bijna tweehonderd parken beheert. De stacaravan­houders kregen een jaar om te vertrekken. ‘Het kwam als een donderslag bij heldere hemel’, aldus De Koning.

Een paar maanden later kocht het bedrijf Qurios het naburige vakantiepark Ambousen. In september 2020 nam Roompot Qurios in zijn geheel over. In 2016 moesten op Ambousen alle stacaravanhouders al het veld ruimen. In totaal raakten zo’n 250 families hun plekje op Ameland-west kwijt.
De Waddeneilanden zijn in trek. Overal staan rijen, de langste bij een restaurant dat adverteert met de beste biefstukken van Ameland. In het jaaroverzicht van 2019 meldt de NVM dat de vakantiehuisjes op de Waddeneilanden de hoogste vierkante meterprijs van Nederland kennen. Sommigen hebben het al opgegeven om de eilanden betaalbaar te houden. Op een symposium vorig jaar zei Jeltje Hoekstra, VVD-wethouder van Terschelling, dat de toerismebranche langs de Waddenkust zich kan inzetten voor bezoekers met een ‘smalle portemonnee’, zodat ook die van de Waddenzee kunnen genieten. Is de vaste wal er in de toekomst voor wie de eilanden niet kan betalen?

Zoef. Een knisperend schelpenpad wordt asfalt. Tussen zand en pollen duingras staan strandchalets en villa’s met strodaken. En Mercedessen, BMW’s en Tesla’s. Een groot deel van het park oogt jong. ‘Roompot heeft het na de overname met de grond gelijkgemaakt’, aldus De Koning. ‘Alle begroeiing is weggemaaid.’ De Koning schreef een boek over de zeventig jaar geschiedenis van camping Boomhiemke, Van tenthuisje tot duinvilla. ‘Ik wilde het plezier laten zien, niet alleen het gedoe van de laatste jaren.’
Boomhiemke is in de jaren vijftig ontstaan, toen Rijkswaterstaat het verbood om in de duinen te kamperen. De gemeente gunde de camping aan N.V. De Holm, een groep ondernemers uit het dorp die ook al een bungalowpark had. Vereniging Dorpsbelang Hollum, die ook interesse had, viste achter het net.

Vanaf 2002 wisselde het park een aantal keer van eigenaar. In 2014 kwam het in handen van Roompot. De overgang van camping naar vakantiepark, die eerder rustig verliep, kwam daarmee in een stroomversnelling. De caravanhouders moesten vertrekken en hadden geen poot om op te staan met de zogenaamde Recron-contracten die tussen hen en de parkeigenaar golden. Daarin stond duidelijk dat er een opzegtermijn van een jaar was.
Een poging om de stacaravanhouders een plekje op een nieuwe camping te geven, werd tegengehouden in de raad. ‘De geitenwollensokken waren tegen’, aldus oud-voorzitter van de kampeerdersvereniging Anne-Pieter Soldaat. Volgens Soldaat speelde mee dat het voorgestelde terrein tegen een Natura 2000-gebied lag. Bovendien wilde een meerderheid geen extra kampeerterreinen op het eilanden. ‘Dat deed het meeste pijn, het gevoel dat het de Amelanders niet uitmaakte dat wij moesten vertrekken.’

Uit een enquête die Noorderbreedte eind mei onder de oud-leden van de kampeerdersvereniging heeft verspreid, blijkt dat de helft van de dertig respondenten sindsdien een nieuw verblijf op Ameland heeft gevonden. De caravanhouders van vakantiepark Ambousen, die een paar maanden later te horen kregen dat ze moesten vertrekken en niet met de enquête meedoen, hebben minder geluk gehad. ‘Toen wij de brief kregen, waren de meeste nieuwe plekken op het eiland al vergeven aan de mensen van Boomhiemke’, vertelt oud-kampeerder Angela Wentink. Veertig procent van de vertrokken caravan­houders geeft aan nooit meer op het eiland te komen, een kwart is er minder dan een week per jaar.

Het park is sindsdien flink duurder geworden. De Finse bungalow, de goedkoopste optie, kostte voor de overname 279 euro voor een midweek in juni. Nu kost die tussen de 503 en 585 euro. Extra’s zoals een televisie of koffiezetapparaat zijn 27 euro. Roompot ziet dat anders. ‘Een verdubbeling van de prijs op 10 jaar tijd heeft niet plaatsgevonden’, schrijft een woordvoerder. ‘Wel volgen onze prijzen de markt en kan de marktconforme inflatie wel zijn toegepast.’

In 1958, toen toeristen nog badgasten heetten, zei de gemeente Ameland de exploitatie van vakantieparken ‘onder controle’ te willen houden om prijsopdrijving te voorkomen. Die weg wordt nu tegen eigen wil en dank verlaten. ‘Steeds vaker zien we dat oude bungalows gesloopt worden en dat er nieuwe, grotere, luxere en dure bungalows voor in de plaats worden gezet’, schrijft de gemeente in een beleidsnota uit 2016.
‘Investeringsmaatschappijen kopen zich in op het eiland’, stelt CDA-fractievoorzitter Jeroen de Jong. ‘Ze nemen hotels, huizen en vakantieparken over, zoals Boomhiemke.’ De Jong ziet het eiland veranderen. Met name de stijgende prijzen baren hem zorgen. ‘De toerist met de kleine beurs wordt geweerd.’
Die ochtend werd De Jong gebeld dat er drie auto’s in het natuurgebied aan de oostkant van het eiland illegaal geparkeerd stonden. De eigenaren lieten hun hond uit in een broedgebied in de duinen. ‘De toeristen die hier nu komen doen van alles. De afgesloten natuurgebieden in, parkeren waar het niet mag, ze houden zich niet aan de anderhalve meter. Staatsbosbeheer heeft nu spandoeken opgehangen om mensen uit de natuurgebieden te houden. Dat is nog nooit nodig geweest.’ Auto’s die voorheen enkel dienden om de spullen naar het huisje of de tent te rijden, worden volgens hem nu ook gebruikt om op het eiland overal heen te rijden.
Volgens De Jong speelt het mee dat gasten minder binding met het eiland hebben. Ze komen niet al generaties lang op Ameland, maar zijn er voor een weekje of twee. Voor de eilandbewoners zelf voelt het steeds vaker als een vreemde plek, zegt de fractievoorzitter. ‘We leven hier van het toerisme en verdienen er goed aan hoor, maar de bevolking komt hier in het gedrang.’ Waar de bewoners en de natuur voorheen drie tot vier maanden per jaar konden bijkomen, is volgens hem nu een ‘twaalfmaandeneconomie’ ontstaan.

‘DE BEVOLKING KOMT HIER IN HET GEDRANG’

Jeroen de Jong (CDA-fractievoorzitter)

Wat kan de lokale overheid eraan doen? Met de bestemmingsplannen kan ze regelen hoeveel plek er voor kamperen en huisjes is, maar over de prijs heeft ze niets te zeggen. ‘Het beleid heeft de beperking dat ze wel het type kampeermiddel kan regelen, maar niet de zittende gebruikers (van bijvoorbeeld stacaravans) kan beschermen,’ stelt de nota daar­naast. En kan de gemeente een toeristenvrije maand instellen? ‘Dat gaan we hier nooit door de raad krijgen’, verzucht De Jong. ‘Bovendien krijgen we waarschijnlijk veel juridisch gedoe met de vakantieparken.’ De voornemens van de provincie Friesland en marketingorganisatie Visit Wadden om duurzame toeristen aan te trekken, vindt hij vooralsnog holle taal.
Zelf konden de stacaravanhouders moeilijk weerstand bieden tegen de overname. ‘Die contracten zijn vooral gunstig voor de eigenaar van het park, niet voor de caravanhouder,’ aldus Will Bakema, die er destijds als wethouder over ging. Bovendien hebben de bezoekers noch de gemeente een aandeel in de keuzes die de eigenaar maakt. Roompot is een commercieel bedrijf, geen democratisch orgaan. Misschien was het anders gegaan als de gemeente in 1960 de camping niet aan het naamloze vennootschap De Holm had vergund, maar aan de vereniging Dorpsbelang Hollum.

De waddencorrespondent is een samenwerking tussen Noorderbreedte en de Waddenacademie. Meer lezen over de Wadden? Dat kan hier.

 Liever luisteren?
 Tjesse Riemersma leest dit artikel aan je voor. 
 Vind het hier.