Koos Vos is lid van verschillende organisaties met betrekking tot behoud en ontwikkeling van Cultuurhistorie, Landschap en Natuur, maar schrijft deze serie op persoonlijke titel. Lees hier de eerste, hier de tweede en hieronder de laatste aflevering.
Als er lang wordt gesproken over een initiatief, geraken andere opties soms naar de achtergrond. Dit geldt ook voor de Lelylijn – dé manier om Groningen te ontsluiten, zo is de heersende overtuiging. Maar is de Lelylijn echt de best denkbare oplossing?
Aldus gedacht, verdient een goed beargumenteerde optie als het tracé van de Frisialijn [1] het zéker, om als nader alternatief op tafel te liggen!
De Frisialijn omvat een doorgaande HSL spoorverbinding: Frankrijk – Rotterdam – Schiphol – Amsterdam – Afsluitdijk – zeehaven Harlingen – Leeuwarden – Buitenpost – Groningen – Winschoten – Oldenburg – Bremen – Hamburg – Scandinavië
Regio’s
De aanleg van de Frisialijn brengt een verwaarloosbaar aantal extra kilometers met zich mee, heeft evenveel tussenliggende stations als de Lelylijn, maar geeft een duidelijk sociaaleconomisch rendement, dat een overtuigend aantal malen hoger ligt dan de Lelylijn.
Dat een Lelylijn dezelfde ‘boost’ kan betekenen voor de economie van het gehele Noorden blijft namelijk zeer de vraag. De Lelylijn bereikt immers op geen enkele wijze de achterstandregio’s, waar het juist om zou moeten gaan. De Lelylijn tipt in haar tracé juist de bruisregio’s aan en stimuleert op geen enkele wijze de krimpgebieden. Er wordt bij de Lelylijn daar zelfs niet aan gerefereerd. Daar komt bij dat het Noorden van ons land meer achterstandregio’s heeft dan alleen Groningen.
Ontsluiting van krimpregio’s
In het Noorden van Nederland gaat het namelijk ook om krimpregio’s als Noord-Holland Noord, Noordwest en Noordoost Friesland en vooral Noord- en Oost-Groningen samen met Oost-Drenthe, die om ontsluiting en stimulering vragen. Hieraan komt de Lelylijn niet tegemoet.
Met de Lelylijn blijven Hoorn, Leeuwarden en Groningen slechts aan het uiteinde van een lijntje liggen, resteert voor Leeuwarden slechts een eindstation en komen de regio’s Coevorden, Emmen en Veendam totaal niet in beeld. Bovendien is de kans groot,dat de Lelylijn uitsluitend een nationale NS/ProRail trein kan blijven.
Internationale samenwerking
De Frisialijn betekent een direct doorgaand, internationaal spoor tussen Frankrijk, Rotterdam-Schiphol-Amsterdam, welke juist wel via de genoemde achterstandregio’s doorloopt naar Hamburg en het verre achterland. Dit traject is op delen al volledig gemoderniseerd en is ook merendeels op HSL voorbereid.
Een directe en ononderbroken verbinding van Hamburg naar Amsterdam/Schiphol/Rotterdam en verder, zal op heel Noord-Nederland en dus ook op Groningen een grotere internationale impact hebben dan een heen-en-weer lijntje tussen alleen Amsterdam en Groningen.
Door samenwerking met Deutsche Bahn kan de Noordelijke treinverbinding rechtstreeks worden aangesloten op het Duitse ICE-netwerk, met uitstekende treinen met een bewezen technologie. De ontsluiting van het Noorden wordt opgetild tot internationale samenwerking op weg naar een klimaatbestendig Europees vervoersbeleid. Waarschijnlijk biedt dat meer kans op Europese financiering dan de nationale Lelylijn. Voor de NS een bedreiging, maar voor het Noordelijk Nederland eindelijk een kans op internationale aansluitingen en connecties. (naar auteur Oeds Westerhof)
Duurzaam en economisch
Landschappelijk én financieel heeft de Frisialijn het enorme voordeel dat het geen enkel (Natura 2000) natuurgebied aantast en geen enkele ecologische verbindingszone doorsnijdt of beïnvloedt. Hierdoor blijft de door de Lelylijn bedreigde natuurontwikkeling en landschapsherstel gespaard, blijven klimaatdoelstellingen overeind staan en hoeft er geen enorm vermogen besteed te worden aan talloze ecologische civiele kunstwerken.
Aldus kunnen met de vrijgekomen (= uitgespaarde) financiën in het oosten van het land plaatsen als Veendam, Emmen en Coevorden worden aangesloten op de Nedersaksenlijn en kan ook een bypass voor het huidige storingsgevoelige knooppunt Meppel en de flessenhals bij Zwolle worden gerealiseerd.
De ontsluiting van de noordelijke regio’s wordt aldus opgetild tot een internationaal samenwerkingsverband in relatie tot een duurzaam Europees vervoersbeleid. Een initiatief, dat waarschijnlijk meer kans biedt op Europese financiering dan enkel een binnenlandse Lelylijn.
[1] ‘Onderzoek naar de Frisialijn als treinalternatief’ – Oeds Westerhof 16 januari 2021
