Ik wil meer lezen, minder denken, een tuin kopen en vaker sudoku’s doen. Ik ben een nieuw mens. Of naja, ik ben terug van vakantie en heb een heleboel voornemens meegenomen.
Vier weken lang was ik in Noorwegen. Dat bleek genoeg tijd en afstand van mijn dagelijks leven om me te inspireren tot allerlei nieuwe leefregels die ik nu, met elke dag dat ik thuis ben, hoe krampachtig ik ze ook probeer vast te houden, door mijn vingers voel glippen.
Misschien zou ik makkelijker dat nieuwe mens kunnen worden als Nederland wat meer op Noorwegen zou lijken. Want het was niet alleen de tijd en afstand die wat met me deed, het ruige landschap en de vrijheid die ik daarbij voelde droegen minstens net zo bij.
Nu maak ik me geen illusies; ik begrijp dat we geen fjorden kunnen maken in Friesland, dat Groningen nooit een waterval zal krijgen en dat de hoogste heuvel in Drenthe waarschijnlijk altijd de VAM-berg blijft. Maar één ding zouden we wel van Noorwegen (en de rest van Scandinavië) kunnen pikken: allemannsretten. Ofwel, het allemansrecht om te zwerven.
Aan het begin voelde het erg onwennig, over andermans land lopen, tussen de koeien en de schapen, en om te klauteren over hekken. Maar nu voelt juist Nederland gek en bekrompen. Waarom zou ik niet een weiland mogen doorkruisen? Of door een stukje bos naast iemands huis mogen wandelen?
Op het eiland waar ik verbleef waren veel blauwe routes aangegeven over allerlei boerenerven en langs die routes waren vaak ook mooie pauzeplekjes, door mensen zelf gemaakt. Zo kwam ik meermaals bij ‘Ruth’s place’, een prachtig rood huisje met een door Ruth zelfgebreide Oekraïense vlag aan de muur naast een meertje waar je in kon zwemmen. Daar stonden, voor ieders gebruik, stoelen, een picknicktafel, een gastenboek, een bijbel, dropjes en er hingen foto’s.
Al snel denk je aan bezwaren: ontsnapt er dan geen vee als mensen de hekjes niet goed dicht doen? Of, hoe zit het met privacy? Maar in Scandinavië laten ze zien dat het kan. Mensen doen de hekjes keurig dicht en boeren zetten trappetjes neer over hun hekken om mensen makkelijk van wei tot wei te laten lopen. Door een nog niet gemaaid weiland is het een ongeschreven regel om aan de rand te lopen, zodat de boer geen hooiwinst verliest. En in de tuinen dicht bij huis mag je niet komen vanwege privacy.
Hoe mooi zou het zijn als ook het Nederlandse landschap van iedereen was. Dat we er allemaal in mochten spelen, verdwalen en dropjes eten. En nee, niet iedereen heeft daar dan dezelfde rechten. Zo mogen we niet overal allemaal dieren laten lopen of gebouwen bouwen, dat gaat wat ver. Voor die rechten moet je vergunningen krijgen, dingen regelen en betalen. Maar zwerfrecht, dat zou wat mij betreft een mensenrecht mogen zijn.
Bijkomend voordeel als we zwerfrecht invoeren: hoef ik net wat minder te balen dat een tuin kopen waarschijnlijk voorlopig niet gaat lukken. Misschien lukt het me dan om geduldiger te wachten. Zwervend van erf tot erf, sudokuboekje in de linkerhand, een boek in de rechter.