Een meer omstreden gebouwencomplex in het Lauwersmeergebied was niet denkbaar: juist in de tijd waarin dit gebied nieuwe bestemmingen als landschap, natuur en recreatie had gekregen, werd de kruitfabriek van het bedrijf Muiden Chemie International naar de Kollumerwaard bij Munnekezijl gehaald. Dit speelde zich af in 1985. Namens het provinciaal bestuur van Friesland had onder anderen Hans Wiegel zich er sterk voor gemaakt, met als belangrijkste motief het uitzicht op 125 arbeidsplaatsen. Ondanks de felle tegenstand van actiegroepen kreeg werkgelegenheid voorrang boven landschap en natuur.
De noordelijke vestiging van Muiden Chemie zou ‘base bleed grain’ gaan produceren, een goedje dat artilleriegranaten een hogere snelheid en daarmee grotere reikwijdte zou geven. Van het tachtig hectare grote terrein is uit veiligheidsoverwegingen slechts vier procent bebouwd met een aantal verspreid neergezette panden. De kruitfabriek kwam in opspraak nadat bleek dat uitsluitend aan Iran geleverd werd, terwijl op dit land een VN-wapenembargo rustte. In 1990 sloot de fabriek bij Munnekezijl hierdoor haar deuren. Uiteindelijk hadden niet meer dan vijftig mensen er een baan gehad.
Zorgvakantie in waddenboerderijtje
Het terrein ligt er nu al zeventien jaar verlaten bij. De natuur heeft de overhand gekregen en indringers hebben vernielingen aan omheining en gebouwen aangericht en (her)bruikbare materialen zoals roestvrij staal meegenomen. Een roedel damherten dat zich de bedrijfslocatie heeft toegeëigend, haalt af en toe de krant als een hert een stuk plastic in zijn gewei heeft of als de dieren gewassen van nabijgelegen boerderijen opeten.
Het bleek moeilijk om een alternatieve bestemming voor het terrein te vinden. Plannen voor vuurwerkopslag, een gevangenis, windmolenpark, dierentuin, schotelantennes, een natuureducatiecentrum en een ‘lawaaifabriek’ voor jongeren passeerden de revue maar kwamen niet van de grond.
In 2005 werd bekend dat op de plek van het voormalige kruitcomplex het park Lauwershage zal worden gevestigd, met 350 zogeheten zorgvakantiewoningen waar senioren, zieken en gehandicapten vakanties kunnen doorbrengen met hun familie. Projectontwikkelaar Phanos presenteerde afgelopen zomer een parkontwerp à la Hof van Saksen in Drenthe (zie Noorderbreedte 2007-3), met streekeigen vissershuisjes en waddenboerderijtjes opgetrokken uit lokale materialen.
De zeehondencrèche van Lenie ’t Hart heeft in haar zoektocht naar een groter onderkomen in of buiten Pieterburen ook belangstelling getoond voor een vestiging binnen Lauwershage. Maar onlangs werd bekend dat ze naar Delfzijl wil.
Staatsbosbeheer is tegen de komst van Lauwershage. Niet alleen vanwege de gegarandeerde verstoring van de natuur en de strijdigheid met de EU-vogelrichtlijnen, maar ook omdat het volgens deze organisatie niet de bedoeling kan zijn een Nationaal Park (want dat is het Lauwersmeergebied tegenwoordig) te omringen met recreatieparken. En daar heeft zij een punt.