Op dit moment werken ruim dertig instellingen aan beide kanten van de grens samen in de kunstalliantie. Vluchtelingenwerk Aurich was van begin af aan van de partij. In de Noorderbreedte Beste Buren vindt u de reportage van Ameer Katabi, een Syriër die zich in Aurich vestigde, en Hooman Nassimi die uit Iran vluchtte en nu in Leeuwarden woont. Beiden hebben aan den lijve ervaren hoe kunst en cultuur mensen kunnen helpen om een plaats te verwerven in een nieuw land.
Hooman Nassimi brengt nieuwkomers via meet ups in contact met Leeuwarders. In cultureel centrum Neushoorn in de Friese hoofdstad schuiven ze bij elkaar aan tafel of luisteren ze naar optredens.
Lachend schudt Hooman Nassimi (24) handen en groet hij bekenden. Enthousiast knopen die een praatje met hem aan. Het is druk in het Meetup-cafe. Elke maand ontmoeten statushouders en autochtone Leeuwarders elkaar op een informele manier. Op banken en aan tafeltjes praten ze druk met elkaar. Even na acht uur pakt Nassimi de microfoon. ‘Ik ben heel erg trots dat ik vanavond jullie host mag zijn.’ Voor de zevende keer vindt de meet up vanavond plaats. Nassimi was initiatiefnemer samen met de Stichting JOF, die jongeren activeert en stimuleert op het gebied van ondernemerschap. Elke maand staat een onderwerp op de agenda en vanavond is dat Culturele Hoofdstad 2018. ‘Dit wordt een leuke en spannende bijeenkomst’, kondigt Nassimi aan. ‘Er zijn veel leuke, creatieve mensen die niet in Nederland geboren zijn.’ Hij springt op het podium: ‘Zijn er nog vragen? Hebben we er zin in?’ De zaal joelt: ‘Jaaaa!’
Culturele activiteiten verbinden, weet de uit Iran afkomstige Nassimi ‘honderd procent zeker’. Hij is twintig jaar geleden met zijn ouders en jongere broer naar Duitsland gevlucht. In Keulen doorliep hij het vwo en vier jaar geleden verhuisde hij naar Leeuwarden om er aan Stenden Hogeschool de opleiding Media en Entertainment Management te volgen. Hij is net afgestudeerd, vertelt hij in het informatiecentrum van Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad in de Blokhuispoort in de Friese hoofdstad.
Oude en nieuwe Nederlanders op de foto
Nassimi – grijs pak en rode stropdas – praat enthousiast en vloeiend Nederlands (en ook Duits, Frans, Engels en Farsi ofwel Iraans). Als sociaal ondernemer wil hij de stereotiepen en vooroordelen over vluchtelingen via culturele projecten te lijf gaan. Kunst kan een middel zijn om duurzame en diepgaande contacten te leggen tussen autochtonen en nieuwkomers, verzekert hij. Via tafelgesprekken leren ze elkaar in het Meet-up-cafe kennen, licht Nassimi toe. ‘Er komen veel alleenstaande Eritreeërs op af, maar ook gezinnen. Veel jongeren, maar ook ouderen. Mensen gaan in kleine groepjes met elkaar in gesprek over allerlei onderwerpen. We proberen vraag en aanbod bij elkaar te brengen. De een zoekt bijvoorbeeld iemand die hem kan helpen bij zijn tuin; een ander iemand met wie hij eens naar een museum kan gaan.’
Verder worden er vanuit het Meet-up-cafe culturele projecten opgezet. Zo is er dit jaar een fototentoonstelling, waarvoor nieuwe en ‘oude’ Nederlanders met elkaar op de foto zijn gegaan. ‘Die foto’s hangen op grote banners in de stad. Reken maar dat dit een enorme impact heeft. Mensen krijgen zo meer begrip voor elkaar’, verwacht Nassimi.
Hij weet hoe belangrijk dit is, want zelf voelde hij zich als kind uit een immigrantengezin in Duitsland niet geaccepteerd. ‘Ik snap wat het met vluchtelingen doet als ze niet gezien worden als een mens die ook over motivatie en creativiteit beschikt. We moeten ervoor zorgen dat zij duurzame kansen krijgen in de samenleving.’
Nederlandse flair en Duitse structuur
Bij Kunstallianz is Nassimi de spin in het web van een driejarig cultureel project over kunst als katalysator voor integratie. Daaraan werken vijftien Nederlanders en vijftien Duitsers van kunstinstellingen en maatschappelijke organisaties, waaronder VluchtelingenWerk. Nassimi: ‘Het lijkt me leuk om de Nederlandse flair en de Duitse gestructureerdheid te combineren. Ik houd nauw contact met allerlei Nederlandse en Duitse partners, waardoor ik initiatieven kan samenbrengen.’
Ook nieuwkomers doen mee. Afgelopen zomer zorgde Nassimi ervoor dat tientallen nieuwkomers als vrijwilligers aan de slag konden bij festival Welcome to the Village in Leeuwarden. Hij bezocht daarvoor alle asielzoekerscentra in Friesland en statushouders in Leeuwarden. Het lukte: ruim zestig azc-bewoners meldden zich aan. ‘Van een jongeman uit Syrië tot een vrouw van veertig uit Angola. Mensen kregen zo de kans zonder het label “vluchteling” met Nederlanders in contact te komen en een netwerk op te bouwen.’ Ze ontsnapten zo ook uit de somberte van het azc, waar de meeste asielzoekers alleen bezig zijn met hun procedure. ‘Ik zag de kleur op hun wangen terugkomen. Sommigen zeiden: Ik ben nu weer de persoon die ik had achtergelaten. Vluchtelingen zitten vaak in de survivalmodus en daar blijven ze lang in zitten. Het gevolg is dat het moeilijk voor hen is om iets te ondernemen.’
Nu controleerden ze kaartjes, wezen automobilisten hun parkeerplek, maakten schoon of verkochten snacks. ‘Ze voelden zich onderdeel van een team. Vier dagen waren ze in een heel andere wereld. Tijdens het festival kwam waanzinnig veel energie vrij. Uit de evaluatie bleek dat een ruime meerderheid van de asielzoekers, zestig procent, verwachtte na het festival met nog minstens een tot vijf Nederlanders in contact te blijven.’
Nassimi is ervan overtuigd dat kunst een middel is om diepgaande contacten op te bouwen. Dat zag hij ook bij ‘Haring&Humus. Door de Kloof.’ Hierbij repeteerden inwoners van het asielzoekerscentrum in Sint Annaparochie in 2015 maandenlang met dorpelingen. Het doel was om beide groepen op een creatieve manier met elkaars leefwerelden in contact te brengen. Nassimi: ‘Ze speelden samen in theaterscenes, maakten muziek en zongen in een groot gezamenlijk koor. Als je maandenlang samen met hart en ziel aan het oefenen bent, zie je contacten en duurzame relaties ontstaan. Want ook na het theaterstuk bleven mensen elkaar zien.’
Dit artikel staat in NB#BesteBuren 2018.
