De manier waarop wij met ons voedsel omgaan, kan anders, dacht chef-kok Dennis Klompsma. Hij nam met zijn vrouw Sietske een sprong in het diepe en startte in het voorjaar zelfoogst­tuin Tuin voor Zwaantje, vernoemd naar oma Zwaantje. In een aantal maanden tijd hebben ze een stuk grasland bij Annen veranderd in een akker waar vijftig gezinnen zo vaak als ze willen groente, fruit en kruiden komen oogsten.

Dennis Klompsma dieft de tomaten

‘Als kok voelde ik me in de keuken een verlengstuk van de boer’, vertelt Klompsma. ‘Wat de boer verbouwt, gaf ik met respect door. Ik was nieuwsgierig naar het beginpunt van de keten en verlangde ernaar dichter bij de natuur te staan. Bij Tuin voor Zwaantje produceer ik voedsel, als kok sta ik hier nog dichter bij de kern.’
Klompsma focust niet op efficiëntie maar op wat het seizoen te bieden heeft. Het lijkt te werken: de groentes groeien in overdaad en worden met enthousiasme ontvangen.
De tuin volgt het concept van community supported agriculture. Als lid van een gemeenschap betaal je een jaarlijkse bijdrage.

‘Vanaf de start van Tuin voor Zwaantje waren wij enthousiast over dit initiatief. Een bewuste levensstijl met aandacht voor voeding en sport vinden wij belangrijk.’ Berber en Leandros de Jong zijn bewuster gaan consumeren sinds zij ouders zijn. Vanuit Hoogezand halen zij wekelijks een geoogste groentekist. ‘Sietske en Dennis steken zo veel creativiteit en liefde in de tuin. Het is een perfecte tegenhanger voor ons huidige consumeergedrag, waarbij het normaal is om boontjes uit Kenia over te laten vliegen en we niet meer weten wat er in onze voeding zit.’
In de afgelopen maanden is er een explosie van groente op het kleine stukje akkerland ontstaan, met onbespoten groentes zoals meiraap, boontjes, paksoi, tomaten en broccoli. Hun kinderen Liv en Vince zijn ook geregeld op de zelfoogsttuin te vinden. Berber: ‘Met Tuin voor Zwaantje ga je terug naar de basis. Meer hebben we niet nodig.’


Zo kunnen de beheerders stekjes, zaden en materialen aanschaffen. Bij een goede oogst deel je in de overvloed, bij een hagelbui of slakkenplaag deel je in de risico’s.
Dit concept is een welkome tegenhanger van grootschalige landbouw. Die heeft nog altijd weinig oog voor duurzaamheid. Community supported agriculture vervangt grote voedsel­producenten en subsidiegestuurde regelingen door zelfredzaamheid en gemeenschaps­vorming. Bewoners van een gebied kunnen hierdoor met elkaar het heft in eigen handen nemen en zorgen voor voedselvoorziening met behoud van het lokale landschap en biodiversiteit.
Voor Dennis Klompsma draait het in eerste instantie om rust. ‘In de tuin kan ik met mijn passie voor seizoensgebonden voedsel bezig zijn zonder de overprikkeling van een hecti­sche keuken. Het mooie vind ik dat wij, met behulp van onze leden en vrijwilligers, in korte tijd een ontmoetingsplek hebben gecreëerd. Het sociale aspect dat de tuin onverwachts met zich meebrengt, spreekt mij enorm aan. Iedereen is betrokken. Voor mijn gevoel klopt het. De tuin als rustpunt in een drukke dag lijkt meer mensen aan te spreken.’

Thea Huis werd door een van haar buurtgenoten in Annen geattendeerd op Tuin voor Zwaantje. ‘Dennis weet vanuit zijn ervaring als chef-kok hoe je bepaalde groente het lekkerste klaarmaakt. Voor zo’n gerecht trek ik dan een dag uit en ’s avonds geniet ik van een heerlijke maaltijd.’ Ze heeft bewondering voor de passie waarmee Dennis met groente omgaat. ‘Al van jongs af aan eet ik biologisch. Ik trakteerde mijzelf, zelfs bij een krap budget, altijd op een lekkernij uit de biologische winkel. Genieten!’ Dit gevoel roept de tuin ook bij haar op. De kropsla is haar zomerse favoriet. Het mooiste aspect van de tuin vindt ze het eten in lijn met de seizoenen. ‘Al proevend loop ik geregeld door de zelfoogsttuin. Het is mooi om te zien wat voor smaken de natuur voor ons in huis heeft.

‘DE GROENTES DIE WE PLUKKEN LIGGEN ’S AVONDS OP ONS BORD’

IJsbrand en Lieke Bouma komen vanuit Zuidlaren wekelijks in de tuin oogsten. Ze zijn vaak langere tijd van huis, waardoor een eigen moestuin erbij inschiet. Tuin voor Zwaantje bood hun de ideale uitkomst. ‘Wij vinden een korte lijn in wat wij consumeren belangrijk. We plukken het van het land en de groentes liggen ’s avonds op ons bord. Dat geeft ons een goed gevoel.’
De lokale, duurzame vleeshandelaar attendeerde hen op de tuin. Inmiddels doen ze hun inkopen bijna uitsluitend in de buurt. ‘Wij proberen kritisch naar ons consumeergedrag te kijken en vinden het prachtig dat er steeds meer lokale initiatieven ontstaan. Kringloop in eigen gebied is wat ons betreft de trend voor een duurzame toekomst! We brengen nauwelijks nog een bezoek aan de supermarkt en ons gebruik van plastic is nihil.’
Trefwoorden
community supported agriculture, consumeergedrag, gemeenschapsvorming, zelfoogsttuin, zelfredzaamheid