Tussen de bruine massa en het stro groeien grijze, gekke, bleke paddenstoelen met hoge hoedjes en lange stelen. In het donker hebben zich hele tere dunne draadjes gevormd. Ragfijn zijn ze en wijdvertakt. Het is bijna zonde om mijn schep erin te zetten.
Nieuwe keten
Iedere woensdagmiddag en iedere zaterdagochtend werken we met ongeveer vijftien vrijwilligers op onze gemeenschappelijke tuin. De dorpstuin heeft een aantal percelen op het volkstuinencomplex en samen verbouwen we daar sinds een jaar onze eigen groente op ongeveer 900m2. Je zou kunnen zeggen dat we in één jaar een nieuwe korte groenteketen hebben gebouwd. Wie komt werken, oogst mee en wat overblijft verkopen we aan de groep vaste vrienden van de tuin.
Maar zover is het nu nog niet. Na een succesvolle eerste zomer zijn de meeste bedden zijn nu nog leeg. Al doet de knoflook zijn best, verschijnen de eerste rabarberbladeren en staat er op de achterste bedden wat allerlaatste boerenkool.
Bij de ingang van de volkstuinencomplex ligt een bult paardenmest met stro die moet worden verplaatst. Het is tijd voor infrastructurele werkzaamheden en ik ben deze zaterdagochtend bezig met het scheppen van de nederigste aller grondstoffen: stront.
Beeld: Dorine van den Beukel
Toen we de tuin begonnen, was de grond van onze percelen levenloos. Wij dachten eindeloos na over hoe we daarvoor grote hoeveelheden dure biologische compost aan konden voeren, karren konden regelen en offertes gingen aanvragen. Bevriend permacultuurtuinder Michel Pauluis had een betere oplossing: je hebt wormen nodig. Die wormen komen vanzelf als je een feestje voor ze organiseert met paardenmest en bladeren. Bladeren zijn in de herfst overal en je kent vast wel iemand met een paard.
Dat klopte. Een van onze vrijwilligers heeft een paard. Zij brengt nu iedere week een vrachtje mest en is blij dat die hier goed gebruikt kan worden.
Onze nieuwe korte groenteketen bleek ruimte te bieden voor het gebruik van meer onder-onze-neus-liggende-grondstoffen. Het nieuwe paardenmestdepot op het terrein bouwen we van de takken van een wilg die nog geknot moest worden. Ons gewiede groen veranderen we in compost en wordt zo grondstof voor een nieuwe, betere bodem en gezondere planten. De composthoop maakten we van de versleten fuikstokken die dorpsvisser Freerk nog op zijn erf bleek te hebben liggen. Onze doorgeschoten sla gaat naar de lokale kippen en is zo grondstof voor heerlijke biologische eieren.
Vlas
Redelijk basic en voor de hand liggend allemaal, maar afgelopen zomer zorgde ik onbedoeld voor de grondstof der grondstoffen: ik zaaide per ongeluk vlas.
Ik had een zak vlashaksel gekocht als mulchmateriaal. Na een week verschenen er tussen de mulch leuke lichtgroene puntjes en na een paar maanden groeide tussen de bieten, de sla en de uien het allerprachtigste blauwe vlas.
Vlas is een geweldig gewas. De vezels zijn zo sterk dat zelfs de sterkste oogstmachines erop vastlopen. Het is goed voor de biodiversiteit en je kunt er niet alleen linnen van maken, maar ook lijnzaad, lijnolie en veevoer. En verrassingsvolle mulch dus.
Het dorpstuinvlas verandert echter niet vanzelf in een stuk linnen en ligt al maanden in mijn schuur. Het is geplukt, gerepeld en geroot en moet nu nog gebraakt, gezwingeld, gehekeld, gesponnen en geweven worden. Het gedroomde stuk textiel laat nog even op zich wachten. Ziehier een iets ingewikkelder grondstof dan een bult stront of een doorgeschoten krop sla.
De vlasverwerkende industrie is al decennia verdwenen uit Nederland, maar natuurlijke grondstoffen krijgen gelukkig steeds meer belangstelling. Vlas wordt op steeds meer plekken verbouwd en onderzoekers, kunstenaars en designers werken hard aan de ontwikkeling van biobased producten van grondstoffen als mycelium, dennennaalden, hennep of lisdodde.
Ik zet mijn schep in de bruine massa met de ragfijne witte schimmeldraadjes en denk aan die leuke mycelium bloempotten waarover ik laatst iets las. Gemaakt van zoiets als deze witte dunne draadjes dus.
Mijn geheime droom blijft een akker vol vlas net buiten het dorp en daarbij dan graag ook een gloednieuwe coöperatieve linnenfabriek, maar dat is voorlopig nog niet aan de orde.
De kruiwagen is vol. Ik rijd hem naar het nieuwe wilgendepot.
Lees hier alle blogs van Dorine van den Beukel over korte ketens.
